نام اختصاری: -

سایر نام ها:   لیپاز

بخش مورد انجام : بیوشیمی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم

حجم نمونه مورد نیاز: 0.5 mL

شرایط نمونه گیری: بيمار بايد به مدت 12-8 ساعت ناشتا باشد. فقط نوشيدن آب مجاز است.

ملاحظات نمونه گیری:

1. جمع آوری نمونه بایست در لوله های در پوش دار گلیسرول صورت گیرد و لوله های حاوی سیترات، اگزالات و EDTA مناسب نمی باشند.
2. مصرف هرگونه داروي مؤثر بر نتايج آزمايش را بر روي برگه بيمار ثبت كنيد.

موارد عدم پذیرش نمونه: همولیز شدید مورد قبول نمی باشد.

شرایط نگهداری: نمونه دردماي 25 درجه سانتي گراد تا 7 روز ، دماي C^◦4تا 21 روز   و دمای C^◦20-  تا 90روز پایدار است.

کاربردهای بالینی: بررسی اختلالات پانکراس، معمولا پانکراتیت

روش مرجع: تیتریمتریک

سایر روشها: کالریمتریک، توربیدومتری، فلورومتریک، اسپکتروفتومتریک، RIA

مقادیر طبیعی: مقادیر بر حسب روش آزمایش متفاوت است.

 16 سال و بالاتر: 10 - 73 U/L

مقادیر مرجع برای بیماران کمتر از 16 سال تعیین نشده است.

تفسیر: در شروع پانکراتیت (8- 4 ساعت ابتدایی) میزان لیپاز سرم همانند آمیلاز افزایش می یابد، اما مقادیر افزایش یافته لیپاز به مدت طولانی تری (10-7 روز) نسبت به آمیلاز در سرم باقی می ماند.افزایش 2 تا 50 برابری نسبت به محدوده مرجع گزارش شده است. افزایش لیپاز سرم لزوماً متناسب با شدت درگیری پانکراس نیست.

سطح لیپاز سرم درپانكراتيت حاد ، پانكراتيت مزمن ، سرطان لوزالمعده، كيست كاذب لوزالمعده، كوله سيستیت حاد، كلانژيت، انسداد مجاري خارج كبدي، نارسايي كليه، انسداد يا انفاركتوس روده، التهاب يا تومور غده بزاقي و زخم پتپيك افزایش می یابد.

عوامل مداخله گر:

افزایش دهنده ها: دارو های افزاینده لیپاز عبارتند ازبتانكول، كولينرژيك ها، كدئين، ايندومتاسين، مپريدين، متاكولين، مورفين

کاهش دهنده ها: يون كلسيم

توضیحات:

• در پانکراتیک حاد، افزایش سطح لیپاز غالباً با افزایش آمیلاز سرمی هماهنگ است. لیپاز دیرتر به اوج می رسد و بیشتر از آمیلاز بالا باقی می ماند. از این رو برای تشخیص تأخیری پانکراتیت حاد مفیدتر است.
• در پانکراتیک حاد همراه با هیپرلیپیدمیا فعالیت آمیلاز سرم ممکن است به صورت کاذب نرمال باشد. بنابراین اندازه گیری فعالیت هر دو آنزیم ضروری است.
• داروهای کولینرژیک و اَپیودها باعث افزایش سطح لیپاز سرم می شوند.
• بیماری کلیوی ممکن است سطح لیپاز سرم را بالا ببرد.

منابع:

1. Tietz Textbook of Clinical Chemistry. Edited by CA Burtis and ER Ashwood. Philadelphia, WB Saunders Company, 2001

2. Swaroop VS, Chari ST, Clain JE: Acute pancreatitis. JAMA 2004;291:2865-2868

3. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر سالمي

4. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير