Prostate Specific Antigen - P.S.A
نام اختصاری: P.S.A
سایر نام ها:آنتي ژن اختصاصي پروستات
بخش مورد انجام: آنالیز هورمون
نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم
حجم نمونه مورد نیاز: 1 ml
شرایط نمونه گیری: ناشتایی ضروری نیست اما بهتر است فرد ناشتا باشد.
ملاحظات نمونه گیری:
- بيمار نبايد اخيراً معاينه ركتال (Digital rectal exam) و يا بافت برداري سوزني پروستات شده باشد، زیرا ممكن است سبب افزايش موقت و جزئي PSAشود.
- سن بیمار و سابقه معاینه باید قبل از نمونه گیری پرسیده شده و در برگه آزمایش یادداشت گردد.
- بلافاصله بعد از نمونه گیری، خون را سانتریفوژ کرده و سرم را تا زمان آزمایش فریز کنید.
موارد عدم پذیرش نمونه : هموليز شدید موجب عدم پذیرش نمونه می گردد.
شرایط نگهداری: نمونه در دماي 4 درجه سانتي گراد 24 تا 48 ساعت و در C˚20- تا 3 ماه پایدار است.
کاربردهای بالینی :
1. غربالگري سرطان پروستات در مردان مسن تر از 50 سال.
2. كنترل سير سرطان پروستات و كمك به ارزيابي ميزان تأثير درمان.
روش مرجع:Radio Immuno Assay (RIA)
روش ارجح:(EIA) Enzyme Immuno Assay
سایر روشها: کمی لومینوسانس، فلوئوروسانس ایمو نو اسی (IFA)
مقادیر طبیعی:
|
(سال) سن |
PSA Upper Limit (ng/mL) |
|
<40 |
≤2.0 |
|
40-49 |
≤2.5 |
|
50-59 |
≤3.5 |
|
60-69 |
≤4.5 |
|
70-79 |
≤6.5 |
|
≥80 |
≤7.2 |
- مقادیر مرجع برای زنان تعیین نشده است.
تفسیر: اندازه گیری PSA در درمان و پیگری سرطان پروستات مؤثر است. بالاترین ارزش PSA به عنوان یک شاخص برای پیگیری بیماران با ریسک بالا و یا بیماریهای پیشرفته است. افزایش مقادیر PSA درسرطان پروستات، هيپرتروفي خوش خيم پروستات ((BPH ، التهاب پروستات (پروستاتيت) مشاهده می شود. PSA موجود در سیتوپلاسم سلول های پروستات مبتلایان، به درون جریان خون تخلیه می شود و سطح آن در خون افزایش می یابد.PSA به تنهایی شاخص
محکمی جهت تشخیص سرطان پروستات نیست و باید حتماً با معاینه رکتال (DRE) همراه باشد. زیرا PSA در هیپرتروفی (بزرگ شدن بیش از حد عضو ) خوش خیم پروستات نیز بالا می رود. مقادیر PSA با محدوده 95 % برای هر دهه سنی تعیین شده است. حد پایینی PSA، مقادیر کمتر از 1 ng/ml است.مقادیر بین 4-8 ng/ml در بیماران مبتلا به هیپرتروفی خوش خیم پروستات مشاهده می شود و مقادیر بیشتر از 8 ng/ml جهت سرطان پروستات قابل تشخیصی تر است. گرچه تشخیص قطعی معاینه رکتوم و اندازه پروستات است. مقادیر بیشتر از 2 ng/ml به عنوان وقوع عود بیوشیمیایی سرطان پروستات در مردان بعد از برداشتن پروستات قابل ملاخظه است.
عوامل مداخله گر:
§ مواردی که موجب افزایش کاذب در مقادیر PSA می گردند عبارتند از:
- معاينه ركتال
- دستكاري پروستات در اثر بيوبسي يا برش برداري از پروستات از راه پيشابراه
- انزال در طي 24 ساعت قبل از آزمايش خون
- پروستاتیت و عفونت هاي اخير مجراي ادراري
§ دارو هایی از قبیل فيناستريد ، سيكلوفسفامید، دي اتيل استيل سيترول، متوتروكسات
§ افراد در معرض تماس با حیوانات ممکن است دارای آنتی بادی ضد حیوانی (anti-animal antibodies) باشند. این آنتی بادیها ممکن است در روشهای ایمونو اسی تداخل کرده و نتایج نا معتبر حاصل شود.
توضیحات:
- این مارکر اختصاصی برای بدخیمی پروستات نبوده و مقادیر آن ممکن است در متدهای مختلف، متفاوت باشد.
- آزمايش PSA بايد قبل يا 6 هفته پس از دستكاري غده پروستات و پس از عفونت هاي باکتریایی مجاري ادراري صورت گيرد.
- اسید فسفاتاز پروستاتی (PAP) شاخص توموری دیگری برای سرطان پروستات است. حساسیت و اختصاصیت آن از آزمون PSA کمتر می باشد. و کاربرد آن رو به کاهش گذاشته است.
- سن بیمار در ریپورت آزمایش حائز اهمیت است.
منابع:
1. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر سالمي
2. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير
3. . Smith RA, Cokkinides V, von Eschenbach A, et al: American Cancer Society Guidelines for the Early Detection of Cancer. CA Cancer J Clin 2002;52:8-22
سازمانهای طرف قرارداد
