نام اختصاری: Alds

سایر نام ها: آلدوسترون

بخش مورد انجام: آنالیز هورمون

نوع نمونه قابل اندازه گیری : سرم، پلاسماي هپارينه،  ادرار  24 ساعته

حجم نمونه مورد نیاز: 1.5 ml  سرم یا پلاسما / 10 ml از ادرار 24 ساعته

شرایط نمونه گیری:

1. نياز به ناشتايي نمی باشد.
2.  رژيم غذايي يا ميزان نرمال سديم (روزانه 3 گرم سديم) به مدت 2 هفته رعايت شود.
3. با نظر پزشك داروهايي كه ميزان الكتروليت ها را تغيير مي دهند به مدت 2 هفته قطع شود.
4. به مدت 2 هفته از مصرف شيرين بيان خودداري شود.
5. با تأييد پزشك از مصرف داروهاي مهاركننده رنين به مدت یک هفته خودداري شود.

ملاحظات نمونه گیری :

1. نمونه را صبح هنگام بگيرد.
2.  براي بيماران بستري ابتدا نمونه خوابيده به پشت و 4 ساعت بعد كه بيمار بلند شده و حركت نموده، نمونه ايستاده    را بگيرد.
3.  نمونه خون را با ملايمت انتقال دهيد.
4. نمونه را روي يخ جابه جا كنبد.
5. ماده نگهدارنده پشنهادي براي ادرار 24 ساعته اسید استیک 50 درصد و  اسيدبوريك مي باشد.
6. برای جدا کردن ادرار ابتدا ظرف ادرار 24 ساعته را خوب تکان دهید تا ادرار یکنواخت گردد.
7. وضعيت بيمار را حين خونگيري برروي برگه آزمايش ثبت نمائيد.
8. در طي جمع آوري ادرار 24 ساعته ، نمونه داخل يخچال قرار داده شود.
9. حجم ادرار 24 ساعته را یادداشت کنید.
10. نمونه ادرار فوراً به آزمايشگاه تحويل شود.
11. نمونه خون بايد سريعاً جدا شود.

موارد عدم پذیرش نمونه :

• هموليز شدید موجب رد نمونه مي گردد.
• عدم رعايت شرايط جمع آوري ادرار 24 ساعته موجب رد نمونه مي گردد.

شرایط نگهداری:

§        نمونه سرم یا پلاسما به مدت 7 روز در C˚4 و 30 روز در C˚20-  پایدار است.

§        نمونه ادرار 24 ساعته به مدت 7 روز در C˚4 و C˚20-  پایدار است.

کاربردهای بالینی :

§      براي تشخيص هايپرآلدوسترونيسم اولیه و ثانویه بکار می رود.

§    براي افتراق آلدوسترونيسم اوليه ( آسیب فوق کلیوی) از ثانويه ( آسیب خارج از فوق کلیه)، سطح رنين پلاسمايي بايد به طور همزمان تعيين شود.

روش مرجع:RIA

روش ارجح: الکتروکمی لومینوسانس

سایر روشها: EIA، کمی لومینوسانس

مقادیر طبیعی:

در وضعیت خوابیده به پشت:3.0 – 10 ng/ml

در وضعیت قائم ( حداقل 2 ساعت نشسته):

مردان:5.0 – 30 ng/dl

زنان:6.0 – 22 ng/dl  

نوزادان:5.0 – 60 ng/dl

یک ماهگی تا یک سالگی: 6.5 – 86 ng/dl

3-1 سالگی:5.0 – 60 ng/dl

5- 3 سالگی: 5.0 – 80 ng/dl

7- 5 سالگی:  5.0 – 50 ng/dl

11- 7 سالگی: 5.0 – 70 ng/dl

15- 11 سالگی: 5.0 – 50 ng/dl 

ادرار

2.0 – 26 µg/24hr یا– 72 nmol/24hr 6.0

نوزادان:0.7 – 11 µg/24hr

تفسیر:

افزایش سطح :

 آلدوسترونيسم اوليه : آدنوم فوق كليه توليدكننده آلدوسترون (بيماري Conn) ،هيپرپلازي ندولار قشر فوق كليوي، سندرم باتر، غده آدرنال پاتولوژيك

آلدوسترونيسم ثانويه : هيپوناترمي ، هيپركالمي، مصرف ديورتيك ها، مصرف بي رويه ملين ها، استرس ، هايپرتانسيون (فشار خون) بدخيم، نارسايي احتقاني قلب، كاهش حجم داخل عروقي، تنگي شريان كليوي، بارداري و داروهاي ضد بارداري خوراكي ، هيپوولمي يا خونريزي ، بيماري كوشينك.

کاهش سطح : كمبود آلدوسترون ، كمبود رنين، درمان با استروئيد، بيماري آديسون، يبماراني كه رژيم سرشار از سديم مصرف مي كنند، هيپرناترمي، توكسمي حاملگي، درمان ضد هايپرتانسيون.

عوامل مداخله گر:

§        ورزش شديد و استرس می تواند موجب تحریک ترشح قشر فوق کلیه و افزایش سطح آلدوسترون گردد.

§        مصرف زیاد شیرین بیان باعث کاهش سطح می شود زیرا تأثیری همانند آلدوسترون دارد.

§        مقدار آلدوسترون تحت تأثیر وضعیت بدن، رژیم غذایی، بارداری و تغییرات روزانه است.

§        حالت و وضع قرار گرفتن بدن بر سطح آلدوسترون تأثیر چشمگیری دارد.

§        در انجام تست به روش RIA مصرف اخیر داروهای رادیواکتیو روی نتایج آزمون تأثیر خواهد گذاشت.

دارو های افزایش دهنده ها : ديازوكسيد، هيدرالازين، نيتروپروسايد، ديورتيك ها، ملين ها، پتاسيم، اسپيرونولاكتون، استروژن ها، آنژيوتانسين، داروهای ضد بارداری (OCP).

داروهای کاهش دهنده ها : فلودروكورتيزون، پروپرانولول، كاپتوپريل، دي اكسي كورتيكواسترون، مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) مانند کاپتوپیرول و انالاپريل.

توضیحات:

• سطح آلدوسترون دستخوش تغييرات روزانه است حداكثر در اوايل صبح و حداقل در بعداز ظهر می باشد.
• وضعيت بدن بر سطح آلدوسترون مؤثر است . سطح آن در وضعيت قائم تا حدود زيادي افزايش مي يابد. غالباً بیمار باید حداقل 2 ساعت قبل از خونگیری راست بنشیند.
•  سطح آلدوسترن در اثر رژيم غذايي كم سديم، افزايش و در اثر مصرف رژیم غذایی پر سدیم کاهش می یابد. از اين رو بيمار بايد حداقل 2 هفته قبل از جمع آوری خون یا ادرار، رژيم غذايي حاوي مقدار معيني (تقریباً gr 3) سديم مصرف كند.

منابع:

1. Young WF Jr: Primary aldosteronism: A common and curable form of hypertension. Cardiol Rev 1999;7:207-214

2. Young WF Jr: Pheochromocytoma and primary aldosteronism: diagnostic approaches. Endocrinol Metab Clin North Am. 1997;26:801-827

3. Hurwitz S, Cohen RJ, Williams GH: Diurnal variation of aldosterone and plasma renin activity: timing relation to melatonin and cortisol and consistency after prolonged bed rest. J Appl Physiol 2004;96:1406-1414

4. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر سالمي