نام اختصاری: B₂MG

سایر نام ها: بتا 2 ميكروگلوبولين

بخش مورد انجام:آنالیز هورمون

نوع نمونه قابل اندازه گیری : سرم، ادرار24 ساعته،مایع مغزی- نخاعی (CSF)

حجم نمونه مورد نیاز: 1ml← سرم و CSF /  10 ml← ادرار

شرایط نمونه گیری:

1. نیاز به ناشتایی نمی باشد.
2. در صورت انجام آزمایش به روش رادیوایمونواسی، بایستی بیمار یک هفته قبل از انجام آزمایش، رادیوایزوتوپ ( مواد حاجب) دریافت نکرده باشد. 

ملاحظات نمونه گیری:

1. مطابق دستورالعمل آزمایشگاه از بیمار نمونه خون وریدی گرفته شود.
2. محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی نمایید.
3. سرم جدا شده باید شفاف و عاری از فیبرین ، همولیز و یا لیپمیک باشد.
4. مصرف آنتی بیوتیکهایی نظیر جنتامایسین و توبرامایسین، داروهایی نظیر سیکلوسپورین و لیتیم یا دریافت مواد حاجب توسط بیمار قبل از نمونه گیری را ثبت نمایید.  

موارد عدم پذیرش نمونه:

ü      سرم لیپمیک و همولیز شدید

ü      پلاسما

شرایط نگهداری:

1. سرم در 4^oC به مدت 72 ساعت و در -20^oC به مدت 6 ماه پایدار است.
2. ادرار تازه یا 24 ساعته با pH خنثی به مدت یک سال در -20^oC پایدار است.
3. مایع مغزی- نخاعی (CSF) در 4^oC به مدت 72 ساعت و در -20^oC به مدت 6 ماه پایدار است.

اطلاعات تکمیلی:

بتا دو میکرو گلوبولین (B₂MG)یک پروتئین سرمی با وزن مولکولی پایین است که از غشاء سلولی مشتق می‏گردد و جزء ثابت زنجیره سبک کمپلکس آنتی‏ژن لکوسیت انسانی کلاس I می‏باشد. وزن مولکولی B₂MGفقط 8/11 کیلودالتون بوده و از طریق گلومرول­های کلیوی فیلتره شده و در توبول­ها بازجذب می‏گردد. B₂MG یک تومور مارکر غیراختصاصی است چرا که مقادیر افزایش یافته آن در تعدادی از بیماری­ها شامل نارسایی کلیه (به هر دلیل)، مولتیپل میلوما، لنفوما، نئوپلاسم­ها از جمله سارکوم‏ها، التهاب مزمن، آمیلوئیدوز و نقص ایمنی همراه با عوارض گرانولوماتوز دیده می‏شود.

 B₂MGسرم پاسخ افراد مبتلا به لنفوم با درجه پایین را پیشگویی می‏کند به این ترتیب که در بیماران با سطح سرمی کمتر از 0.3 mg/dl در طول 42 ماه هیچگونه پسرفتی مشاهده نشده است.
در موارد آسیب کلیوی ناشی از آمینوگلیکوزیدها، B₂MG  سرم قبل از کراتی‏نین سرم غیرطبیعی می‏گردد. در بیماران مبتلا به ایدز با بیماری پیشرونده خصوصاً کسانی که مبتلا به عفونت­های فرصت‏طلب می‏گردند،  B₂MG سرم افزایش می‏یابد و پس از درمان کاهش می‏یابد. اندازه‏گیریB₂MG به همراه CD4 در این بیماران جهت پیشگویی تبدیل و پیشروی فرد آلوده به ویروس HIV به سمت ایدز در طول سه سال آینده مفید است.
به نظر می‏آید ازB₂MG بتوان برای شناسایی مواردی از آمیلوئیدوز اولیه که عاقبت مطلوبی ندارند استفاده کرد ولی در این بیماران اندکسی از پاسخ به درمان نخواهد بود.

کاربردهای بالینی:

سرم:  به عنوان شاخص توموري براي ارزیابی (پیش آگهی) تومورهاي خوني از قبيل لنفوم ها ( بویژه مولتیپل مایلوما) يا لوسمي ها.

 ادرار 24 ساعته:  ارزیابی عملکرد توبول­های کلیوی در اختلالات توبولار کلیوی.

CSF: ردیابی متاستازهای لنفوئیدی و لوسمیک در سیستم عصبی مرکزی (CNS)

روش مرجع : نفلومتری

روش ارجح: RIA و IRMA

سایر روش ها :ELISA، HIA (Tina-quant, Hemogenus Immunoassay)

مقادیر مرجع:بین آزمایشگاه­ها، تفاوت قابل توجهی وجود دارد. آزمایشگاه­ مرجع  cut off سرم را کمتر از0.27mg/dl  در نظر می‏گیرد.

میانگین مقادیررا می‏توان اینگونه در نظر گرفت:

1. سرم:
2. نوزادان: 0.3 mg/dl یا 3 mg/L
3. 0 تا 59 سال:   0.19 mg/dl یا 1.9 mg/L
4. 60 تا 69 سال: 0.21 mg/dl یا 2.1 mg/L
5. بالای 69 سال: 0.24 mg/dl یا 2.4 mg/L
6. ادرار 24 ساعته:  120 µg/day>
7. مایع مغزی- نخاعی (CSF): - 0.24 mg/dl0

افزايش سطح ادراري : بيماري توبولي كليوي، مسموميت دارويي كليوي، بيماري كليوي در اثر فلزات سنگين، لنفوم ها، لوسمي، مولتیپل میلوما، ايدز

افزايش سطح سرمي  : لنفوم،لوسمي، مولتیپل میلوما، بيماري گلومورلي كليه، رد پيوند كليه، فرايندهاي التهابي مزمن

تفسیر:

●  ارزیابی پیش‏آگهی در مولتیپل میلوما: میزان B₂MG سرمی بیانگر سایز (اندازه) تومور، سرعت رشد و عملکرد کلیوی است. در هنگام تظاهر بیماری، مقادیر کمتر از 0.4 mg/dl  با بهترین و مقادیر بالای 2 mg/dl ، با بدترین پیش‏آگهی همراهند.
 ● ارزیابی عملکرد توبول­های کلیوی: در گذشته از اندازه‏گیری B₂MG ادراری برای ارزیابی عملکرد توبولی کلیه استفاده می‏شد ولی در حال حاضر کمتر برای این منظور استفاده می‏شود.
●  سطوح B₂MG در CSF برای ردیابی متاستازهای لنفوئیدی و لوسمیک در سیستم اعصاب مرکزی(CNS)مفید خواهد بود.

عوامل مداخله گر:

• B₂MG در ادرار بسيار اسيدي ناپايدار است.
• تصوير برداري هسته اي مي تواند در نتايج آزمايش به روش رادیوايمنواسي (RIA) تداخل نماید.
• وجود خون در ادرار، مصرف بعضی از آنتی بیوتیک ها نظیر جنتامایسین و توبرامایسین و مواد حاجب منجر به تداخل در  نتایج آزمون می گردد.
• مصرف داروهای TDM نظیر سیکلوسپورین و لیتیم میزان B₂MG در سرم را افزایش می دهد.
• افزایشB₂MGدر بیماری کرون، هپاتیت، سارکوئیدوز، واسکولیت، پرکاری تیروئید، عفونت­های ویروسی و برخی از بدخیمی‏ها، مزیت استفاده از سطوح سرمی را کاهش داده است.

توضیحات:

• در افراد مبتلا به ایدز اندازه گیریB₂MG پیشرفت بیماری را پیش بینی می کند.
• در التهاب بافتها، در نقایص خودایمنی، بیماریهای لنفوئیدی بدخیم نظیر مولتیپل میلوما و عفونتهای ویروسی میزان B₂MG افزایش می یابد.
• در لنفوم ها و لوسمی های حاد با درگیری سیستم اعصاب مرکزی میزان B₂MG افزایش می یابد.

منابع:

1. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير

2. سايت مايو کلنيک: http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/60546

3. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,P: 254-55

4. Tietz Fundamental of Clinical Chemistry, 6rd ed.,Burtis CA and Ashwood ER, eds, Philadelphia, PA: WB Saunders  Co, 2008,