نام اختصاری: Cortisol,U

سایر نام ها : کوتیزول آزاد ادرار، هیدروکورتیزول ، Free Cortisol، 17-Hydroxycorticosteroids

بخش مورد انجام : هورمون

نوع نمونه قابل اندازه گیری: ادرار 24 ساعته یا رندم

حجم نمونه مورد نیاز:  5 mL

شرایط نمونه گیری:

2. اضافه کردن 10 گرم از اسید بوریک به عنوان ماده نگهدارنده در شروع جمع آوری نمونه.

ملاحظات نمونه گیری:

 1.طی 24 ساعت بیمار را به نوشیدن مایعات تشویق نمایید.

2. درحین نمونه گیری نمونه باید در یخچال قرار داده شود.

3. مصرف هرگونه داروی مؤثر بر نتیجه آزمایش را در برگه آزمایش ثبت کنید.

4. نگهدارنده پیشنهادی gr10 بوریک اسید است.

5. حجم ادرار 24 ساعته یادداشت گردد.

موارد عدم پذیرش نمونه : آلوده گی نمونه ادرار به مدفوع یا کاغذ توالت موجب رد نمونه می شود.

شرایط نگهداری: نمونه در  C^◦4به مدت 7 روز و در C^◦20-به مدت 14 روز پایدار است.

کاربردهای بالینی :

1. در بیماران مشکوک به پرکاری یا کم کاری غده فوق کلیوی

2. تست ترجیحی غربالگری برای سندرم کوشینگ

3 . تشخیص هیپرآلدوسترونیسم کاذب  به علت مصرف بیش از اندازه شیرین بیان.

روش مرجعRIA :

روش ارجح:Liquid Chromatography-Tandem Mass Spectrometry، الکترو کمی لومینوسانس

سایر روشها: ELISA، فلوئورومتری، کمی لومینوسانس

مقادیر طبیعی:

0 تا 2 سال: مقادیر مرجع تعیین نشده است.

1.4 - 20  µg/24 hours          3 تا 8 سال:

                                                                      2.6 - 37  µg/24 hours 9 تا 12 سالگی:  

                                                                      4.0 - 56  µg/24 hours 13 تا 17 سالگی: 

                                                                      3.5 - 45  µg/24 hours 18 سال و بالاتر:  

ضریب تبدیل:

Cortisol: µg/24 hours x 2.76=nmol/24 hours (وزن مولکولی=362.5)

تفسیر: در اکثر بیماران مبتلا به سندرم کوشینگ دفع ادرار 24 ساعته کورتیزول افزایش یافته است. اندازه گیری غلظت سرمی کورتیکوتروپین و تصویربرداری ، معمولا برای تأیید تشخیص و تعیین اتیولوژی لازم است.

افزایش سطح : بیماری کوشینگ، تومورهای اکتوپیک مترشحه  ACTH، استرس، سندرم کوشینگ،نئوپلاسم، هیپرتیروئیدی، چاقی

کاهش سطح : هایپرپلازی آدرنال، بیماری آدیسون، کاهش فعالیت هیپوفیز، هیپوتیروئیدی

عوامل مداخله گر:

افزایش دهنده ها : بارداری، استرس، الکلیسم، هیجان، ضد بارداری های خوراکی، دانازول، هیدروکورتیزول ، اسپیرونولاکتون

کاهش دهنده ها: دگرامتازون، کتوکونازول، تیازید ها، اسید اتاکرینیک

توضیحات:

• از اسیداستیک 50% ، تولوئن، کربنات سدیم و تیمول نیز می توان به عنوان نگهدارنده استفاده نمود.
• در برخی از روش های آزمایشگاهی استخراج نمونه ادراری ضروری می باشد.
• در بیماران کلیوی (کاهش دفع) مقادیر کورتیزول آزاد 24 ساعته ادرار بطور کاذب کاهش می یابد.
• بیماران مبتلا به سندرم کوشینگ اگزوژن ناشی از مصرف هیدروکورتیزون مقادیر کورتیزول سرکوب نشده ندارند.
• مقادیر کورتیزول آزاد 24 ساعته ادرار در دوره حاملگی ممکن است به بیش از دو برابر محدوده طبیعی برسد.

منابع:

1. Findling JW, Raff H: Diagnosis and differential diagnosis of Cushing's syndrome. Endocrinol Metab Clin North Am 2001;30:729-747

2. Boscaro M, Barzon L, Fallo F, Sonino N: Cushing's syndrome. Lancet 2001;357:783-791

3. Taylor RL, Machacek D, Singh RJ: Validation of a high-throughput liquid chromatography-tandem mass spectrometry method for urinary cortisol and cortisone. Clin Chem 2002;48:1511-1519