نام اختصاری:Cr

سایر نام ها: کراتینین

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم یا پلاسمای هپارینه یا فلوئور دار ( پلاسمای هپارینه یا فلوئور دار برای روش آنزیماتیک مناسب نیستند)

حجم نمونه مورد نیاز: 0.5 ml

شرایط نمونه گیری: نیاز به 8 تا 12 ساعت ناشتایی می باشد.

ملاحظات نمونه گیری:

1.در مورد نوزادان بهتر است خون از پاشنه پا گرفته شود.

2. سن و جنس بیمار را در برگه آزمایش یادداشت کنید.

موارد عدم پذیرش نمونه: همولیز شدید نمونه در نتایج تداخل ایجاد می کند.

شرایط نگهداری: نمونه 7 روز در دمای C^◦ 4 و 3 ماه در دمای C^◦20-  پایدار است.

کاربردهای بالینی:

1. تشخیص و پایش درمان بیماران حاد و مزمن کلیوی
2.  پایش بیماران پیوند کلیه، تنظیم دوز داروهایی که توسط کلیه دفع می شوند
3.  اندازه گیری کراتینین سرم در تخمین GFR برای افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی (CKD) و ریسک فاکتور های مرتبط با CKD از جمله دیابت، فشار خون بالا، بیماران قلبی و عروقی بکار می رود.

روش مرجع: HPLC، Mass spectrometry

روش ارجح: کراتیناز

سایر روشها: ژافه، آنزیماتیک

مقادیر طبیعی:

بزرگسالان:

زنان:      0.5 - 1.1 mg/dl

مردان:    0.6 - 1.2 mg/dl

نوجوانان:0.5 - 1.0 mg/dl

کودکان:  0.3 - 0.7 mg/dl

اطفال:      0.2 - 0.4 mg/dl

نوزادان:  0.3 - 1.2 mg/dl

مقادیر بحرانی: مقادیر بیشتر از 4.0 mg/dl نشانه آسیب شدید عملکرد کلیوی است.

تفسیر: تعیین مقادیر کراتینین خون و کلیرانس کلیوی کراتینین به عنوان شاخص های عملکرد کلیه به شمار می روند. سطح کراتینین سرم یا خون تا زمانی که عملکرد کلیه به طور قابل توجهی دچار اختلال نشده باشد افزایش نمی یابد. بیماریها یی که بر عملکرد کلیه تأثیر می گذارند موجب افزایش و یا کاهش Cr می شوند.

هنگامی که غلظت کراتی‏نین سرم مابین1.5- 3 mg/dl  باشد، ناکفایتی مزمن کلیه اطلاق می‏شود. هنگامی که کراتی‏نین سرم بیشتر از3 mg/dl  باشد به آن نارسایی مزمن کلیه گفته می‏شود. این مقادیر در اطفال بستگی به سن متغیر خواهد بود.

افزایش سطح: گلومرولونفریت، پیلونفریت، نکروز حاد توبولی، انسداد مجای ادراری، کاهش جریان خون کلیوی مانند شوک، کم آبی، نارسایی احتقانی قلب، آترواسکلروز، نفروپاتی دیابتی و نفریت، رابدومیولیز، آکرومگالی، ژیگانتیسم، کم کاری تیروئید، نوزادان (2 هفته اول)، آرتریت روماتوئید فعال، درمان با تستسترون.

کاهش سطح: ناتوانی و ضعف، کاهش توده عضلانی مانند دیستروفی عضلانی دوشن، میاستنی گراویس، کتواسیدوز دیابتی.

واکنش تداخلی:

• §         با کاهش جریان خون کلیه، کراتی‏نین نسبت به نیتروژن اوره با سرعت کمتری بالا می‏رود.
• §         غلظت کراتی‏نین فقط هنگامی غیرطبیعی می‏شود که حدوداً نیمی یا بیشتر از نیمی از نفرون­ها در بیماری مزمن پیشرونده کلیه فاقد عملکرد شده باشند. بنابراین کراتی‏نین سرم شاخص حساسی برای شروع بیماری کلیه نمی‏باشد.
• §         با استفاده از کراتی‏نین سرم و کلیرانس کراتی‏نین، نارسایی کلیه در مبتلایان به سیروز کبدی کمتر از میزان واقعی برآورد خواهد شد. بسیاری از مشکلات تداخلی در واکنش Jaffe هم چنان پابرجاست.

افزایش دهنده ها: رژیم سر شار از گوشت و داروهایی از قبیل جنتامایسین، سایمتیدین، سیس پلاتین، سفوکسی تین، متیل دوپا، پرولین، سفازولین، استون، فروکتوز، استوهگزامید، استواستات.

کاهش دهنده ها: استیل سیستئین، بیلی روبین، سفالوتین، هموگلوبین، لیپمی

توضیحات: سطح کراتینین در کهنسالان و بچه های کوچک به علت کاهش یا کم بودن توده عضلانی پایین تر است. چنین وضعیتی ممکن است سبب شود تا بیمار ی های کلیوی در این گروه ها ی سنی از نظر پوشیده بماند. در مورد عملکرد کلیه اندازه گیری Cr نسبت به BUN از حساسیت و اختصاصیت بالاتری برخوردار است.

رفرانس:

1. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر سالمي

2. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير

3. سايت مايو کلنيک:  http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/8500

4. Tietz Fundamental of Clinical Chemistry, 6rd ed.,Burtis CA and Ashwood ER, eds, Philadelphia, PA: WB Saunders  Co, 2008.

5. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,P: 474-477

6. Norbert W. Tietz, Clinical Guide to laboratory tests,Saunders 1983,ISBN 0-7216-8885-3, p: 152-155