نام اختصاری:EBV IgG/IgM

سایر نام ها: آنتی بادی ضد ویروس اپشتین بار، Anti EBV Serology، Epstein-Barr Virus Antibody profile، Anti EBV Virus Antibody

بخش انجام دهنده: ایمونولوژی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم

حجم نمونه مورد نیاز:  1ml

شرایط نمونه گیری: نیاز به ناشتایی یا آمادگی خاصی نمی باشد.  

ملاحظات نمونه گیری:

1. مطابق دستورالعمل آزمایشگاه از بیمار نمونه خون وریدی گرفته شود.نمونه گیری باید در شرایط استریل، همراه با تکنیک های آسپتیک صورت گیرد.
2. نمونه های سرم را حدالامکان پس از آغاز بیماری بگیرید.
3. دومین نمونه خون را 21- 14 روز بعد بگیرید.
4. محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی نمایید.
5. سرم جدا شده باید شفاف و عاری از فیبرین ، همولیز و یا لیپمیک باشد.
6. تاریخ شروع بیماری را بر روی برگه آزمایش ثبت نمایید.

موارد عدم پذیرش نمونه:

1. نمونه ای که به طور مکرر ذوب و فریز گردد.
2. سرم های با همولیز و لیپمیک شدید.
3. نمونه هایی که در معرض حرارت بالا قرار گرفته باشند. در حرارت بالا اُتو آنتی بادی سرم غیر فعال می گردد.

شرایط نگهداری:

1. ترجیحاً پس از جداسازی سرم آن را تا زمان آزمایش در دمای 2-8^oC  نگاه دارید.
2. در صورتی که در طی 7 روز آزمایش انجام نشود، آن را در 20^oC-   نگاه دارید. پایداری نمونه در این دما 14 روز است.

کاربردهای بالینی:

1. تشخیص عفونت اپشتین بار ویروس (EBV) بویزه مونونوکلئوز عفونی.
2. ارزیابی موارد مونونوکلئوز هتروفیل منفی که مشکوک به عفونت EBV می باشند.
3. کمک به تشخیص بیماریهای لنفوپرولیفراتیو مانند لنفوم هایی همچون لنفوم بورکیت و بیماری لنفوپرولیفراتیو مرتبط با کروموزوم X

روش مرجع: -

روش ارجح: IFA، EIA (ELISA)

سایر روشها: HAI، CF، CL، Monotest(آگلوتیناسیون)

اطلاعات تکمیلی:
ویروس اپشتین بار (EBV)یک هرپس ویروس لنفوتروپیک انسانی حاوی DNA است که سلول­های اپی‏تلیال و لنفوسیت‏های B را آلوده کرده و سبب تحریک تکثیر سلولی لنفوسیت‏های B  می‏شود. سندروم های  EBVشامل: منونوکلئوز عفونی کلاسیک، بیشتر از 90% موارد لنفوم بورکیت، تقریباً 100% موارد کارسینوم‏های نازوفارنژیال با تمایز ضعیف، زیرگروهی از کارسینوم‏های معده، اختلالات لنفوپرولیفراتیو در بیماران با نقص ایمنی، لوکوپلاکی مویی، لنفوم غیرهوچکینی در بیماران با نقص ایمنی مادرزادی یا اکتسابی، 60-40% از موارد بیماری هوچکین (در آمریکا) و تومورهای عضلات صاف در اطفال با ایمنی سرکوب شده.
اکثریت موارد منونوکلئوز عفونی را می‏توان براساس یافته‏های بالینی، شمارش و مورفولوژی خون (لنفوسیتوز همراه با ویروسیت‏ها) و یک تست مثبت قراردادی    سرولوژی(Davidsohn)  برای آنتی‏بادی هتروفیل (تست غربالگری منونوکلئوز عفونی) تشخیص داد. هنگام مراجعه اولیه ممکن است تا 20% موارد هتروفیل منفی باشند ولی غالباً بعد از تکرار در چند روز بعد هتروفیل مثبت می‏شوند.
پاسخ سرولوژیک به EBV عبارت است از آنتی‏بادی ضد EA (Early Antigen)که معمولاً عمر کوتاهی دارد (حدود 2 هفته)، آنتی‏بادی­های IgM و IgG ضد آنتی ژنهای کپسید ویروس (VCA) و آنتی‏بادی‏های ضد آنتی ژنهای هسته (EBNA) که از بین این‏ها VCA مفیدترین است. VCA–IgM در عرض هفت روز ظاهر شده و حداکثر تا سه ماه باقی می‏ماند، VCA–IgG در عرض هفت روز ظاهر شده و تا آخر عمر باقی می‏ماند و EBNA–IgG در عرض سه هفته ظاهر شده و تا آخر عمر باقی می‏ماند. یک تیتر بالای VCA شاهد خوبی برای عفونت EBV است. از آنجایی که آنتی‏بادی ضد EBNA معمولاً چهار تا شش هفته بعد از مونونوکلئوز عفونی توسعه می یابد، وجود این آنتی‏بادی در طی یک بیماری حاد، میبایست تشخیص‏های دیگری به غیر از منونوکلئوز عفونی حاصل از EBV را مورد بررسی قرار داد.

 مقادیر مرجع: مقادیر مندرج در جدول مقابل برای آنتی بادیهای VCA-IgG و VCA-IgM و مطابق با روشELISA میباشد.

ü      ایندکس آنتی بادی: (O.D نمونه تقسیم بر میانگین O.Dcut off ) ×10

ü      میانگین OD  cut off: 1

مقادیر طبیعی: تیتر منفی

تیتر منفی: 1:10>  برای VCA-IgG و VCA-IgM

تیتر مثبت: 1:10<  برای VCA-IgG و VCA-IgM

تیتر منفی: 1:5>  برای EBNA-IgG

تیتر مثبت: 1:5 <  برای EBNA-IgG

تفسیر: مقادیر مثبت VCA-IgG، VCA-IgM و EA-IgG و مقادیر منفی EBNA-IgG دلالت بر فاز حاد عفونت دارد. در صورتی که در عفونت گذشته VCA-IgM و EA-IgG منفی بوده و VCA-IgG و EBNA-IgG مثبت می گردد. چهار برابر افزایش تیتر در جفت سرمی که با فاصله 14- 10   روز گرفته شده باشد نشانه عفونت حاد است.

عوامل مداخله گر :

§         این تست‏ها برای سندرم خستگی مزمن فاقد حساسیت و ویژگی هستند چرا که EBV بیشتر از 90% افراد را آلوده می‏کند و برای تمام عمر باقی می‏ماند و خستگی مزمن هم یک شکایت شایع در تمام دنیاست.

§         VCA-IgG ممکن است جهت اتصال به جایگاه اتصال با VCA-IgM رقابت کرده و منجر به نتایج منفی کاذب گردد.

§         فاکتور روماتوئید (RF) ممکن است در حضور IgG اختصاصی منجر به نتایج مثبت کاذب در مقادیر IgM گردد.

§         نتایج مثبت کاذب در بیماریهای کلاژن، لنفوم و لوسمی لنفوئیدی ممکن است مشاهده گردد.

§         سیتومگالوویروس (CMV) در بیمارانی که پیوند عضو داشته اند، ممکن است سبب مثبت شدن سرولوژی EBV شود.

§         در واکنشهای پس از انتقال خون و محصولات خونی، آنتی بادیهای EBV ممکن است افزایش یابد.

§         نمونه های دارای همولیز و لیپمیک شدید و ذرات فیبرین ممکن است در آزمایش ایجاد تداخل نماید.

§         نمونه هایی که در ابتدای عفونت EBV گرفته شود ممکن است فاقد آنتی بادیهای اختصاصی قابل تشخیص باشد. بنابراین توصیه می شود نمونه جدیدی در 1 تا 2 هفته بعد از بیمار گرفته شود.

توضیحات:

• آزمایشات سرولوژیک حساسیت، ایمنی و عفونت اولیه EBV را تعیین می کنند.
• ویروس  EBVمی تواند عامل سندرم بورکیت (بیش از 90%)، ویرمی اپشتین بار، سندرم هوچکین(60%-40%)، مونونوکلئوز عفونی (95%-90%)، کارسینومای نازوفارنکس (تقریباً 100%)، سندروم خستگی مزمن و سارکوئیدوز باشد.
• حدود 5٪ تا 10٪ از بیماران مبتلا به عفونت EBV در گذشته هرگز آنتی بادی ضد EBNA ندارند.
• تست VCA-IgM نباید به عنوان یک تست غربالگری برای عموم مردم در نظر گرفته شود و تست فقط باید زمانی انجام شود که شواهد بالینی نشانگر تشخیص عفونت باشد.
• چنانچه تیتر آنتی بادی ضد EA، دو سال پس از مونونوکلئوز عفونی همچنان بالا باشد نشاندهنده سندروم EBV مزمن است.
• در بیماران دارای آنتی‏بادی هتروفیل که یافته‏های بالینی و مورفولوژی لنفوسیت، مطابق با منونوکلئوز عفونی است نیازی به انجام تست EBV نیست.
• نتایج آزمون باید همراه با علائم بیمار، تاریخچه بالینی، و دیگر یافته های آزمایشگاهی ارزیابی شود.
• آزمون Monotest برای شناسایی آنتی بادیهای هتروفیل استفاده می شود و تایید کننده تشخیص عفونت EBV می باشد.

          منابع :

1. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر جامعه نگر
2. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير
3. کتاب اصول و تفسير آزمايشهاي سرولوژي باليني، دکتر پرويز پاکزاد
4. سايت مايو کلنيک (Mayo mediacal laboratories):  http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/84421
5. بروشور کیت Vircell Microbiologists

6. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,P: 550-551