نام اختصاری:IAT

سایر نام ها: آزمایش آنتی گلبولین غیر مستقیم، غربالگری آنتی بادی های خون، کومبس غیر مستقیم، تست آنتی گلوبولین، گلبول قرمز

Indirect Coombs,/ Coombs test, Indirect,/ Antibody Screen, Erythrocytes/ Red Blood Cell Antiglobulin,/

بخش انجام دهنده: هماتولوژی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرمیا پلاسما (EDTA)

حجم نمونه مورد نیاز:  1ml

شرایط نمونه گیری: نیاز به شرایط خاصی نمی باشد.

ملاحظات نمونه گیری:

1. از بیمار نمونه خون وریدی گرفته و آن را در ویال با درب قرمز یا ویال با درب بنفش رنگ جمع آوری نمایید.  
2. محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی نماییدو در صورت لزوم با باند فشاری بانداژ نمایید.
3. نمونه  را در دور 3000 به مدت 5 دقیقه سانتریفیوژ نموده تا سرم از سلول جدا شود.
4. از تهیه سرم حاوی همولیز شدید اجتناب نمایید.
5. در صورت نمونه گیری در خارج از آزمایشگاه نمونه می بایست در کمتر از 48 ساعت به آزمایشگاه ارسال گردد.

موارد عدم پذیرش نمونه:

ü      همولیز شدید نمونه

ü      برچسب زدن اشتباه ویال نمونه

ü      نمونه‏گیری در لوله جداکنندة سرم

شرایط نگهداری: پس از جداسازی سرم از سلول،نمونه در دمای اتاق و یخچال تا 4 روز پایدار است. نگهداری نمونه در فریزر مناسب نیست.     

اطلاعات تکمیلی: این آزمایش به تجسس آنتی بادیهای غیر طبیعی و حائز اهمیت بالینی در سرم بیمار می پردازد. در این حالت چنانچه سرم حاوی آنتی بادی علیه یک یا چند آنتی ژن باشد، گلبول های قرمز در محیط آزمایشگاه حساس شده و  از طریق آزمایش کومبس پی به وجود آنتی بادی می برند.

کاربردهای بالینی:

1.  تست آنتی‏گلوبولین غیرمستقیم (IAT) یک تست غربالگری قابل اعتماد برای آنتی‏بادی­های دارای اهمیت بالینی در سرم بیماران است. به علت ردیابی مؤثر آلوآنتی‏بادی­ها (6/99%)، از IAT به عنوان تست غربالگری و تعیین هویت آنتی‏بادی در ارزیابی‏های پره‏ناتال (پیش از تولد) استفاده می‏شود.
2.  از این تست در بررسی آنمی همولیتیک و  آزمایش روتین سازگاری (compatibility) قبل از تزریق خون استفاده می‏شود. 

روش مرجع: -

روش ارجح: -

سایر روشها: آگلوتیناسیون، فلوسیتومتری

روش متداول: آگلوتیناسیون: آزمایش دارای دو مرحله است. در مرحله اول آنتی‏بادی IgG در سرم بیمار، نمونه گلبول قرمز موجود در آزمایش(panel cell یا donor unit  ) را حساس می‏کند. در مرحله دوم آنتی‏بادی متصل شده به گلبول قرمز با استفاده از معرف آنتی‏گلوبولین anti-IgG (آنتی گلوبولین انسانی) ردیابی می‏شود. 

مقادیر طبیعی: منفی ( عدم آگلوتیناسیون)

تفسیر:تست آنتی‏گلوبولین (کومبس) غیرمستقیم (IAT) برای اثبات وجود آلوآنتی‏بادی­های غیرآگلوتینه کنندة IgG  در سرم یا پلاسما به کارمی رود. 

اگر آگلوتیناسیون مشاهده شود تست کومبس غیر مستقیم بیمار را مثبت گزارش می کنیم .به خاطر داشته باشید اگر آزمون غربالگری آنتی بادی مثبت گردد، لازم است پس از آن آنتی بادی اختصاصی را شناسایی نماییم.

موارد مثبت: خون کراس مچ شده ناسازگار، آنتی بادیهای مادری ضد Rh، بیماری همولیتیک نوزادان، آنمی همولیتیک با منشاء ایمنی اکتسابی، وجود آنتی بادیهای سرد القاء شده با برخی داروها و بیماریها.

محدودیت ها و عوامل مداخله گر :

§         داروهایی که موجب نتایج مثبت کاذب می شوند عبارتند از: داروهای ضد آریتمی، آنتی توبرکولین ها، سفالوسپورین ها، کلرپرومازین (تورازین)، انسولین، لوودوپا، متیل دوپا (آلدومت)، پنی سیلین ها، فنی تویین (دیلانتین)، کینیدین، سولفونامیدها و تتراسیکلین ها.

§         تجمع ذرات سیلیس (رها شده از ظروف شیشه ای)، پروتئین های غیر طبیعی، اتو آنتی بادیها به ویژه آنتی بادیهای با آگلوتیناسیون سرد، دیس پروتئینمی، ... از جمله عوامل تداخلی به حساب می آیند.

§         رعایت دقیق مراحل شستشو قبل از اضافه کردن آنتی گلوبولین انسانی همانند تست کومبس مستقیم دارای اهمیت است.

§         دور تند و خارج از استاندارد سانتریفیوژ باعث بروز نتیجه کاذب می شود. معمولاً دور 1000 به مدت 5 دقیقه توصیه می شود.

توضیحات:

• فرق بین تست آنتی‏گلوبولین مستقیم و غیرمستقیم در این است که در آزمایش مستقیم، حساس شدن گلبول قرمز در داخل بدن (in vivo) توسط آنتی‏بادی اثبات می‏گردد در حالی که از آزمایش غیرمستقیم برای اثبات وجود آنتی‏بادی در سرم یا پلاسمای بیمار از طریق حساس کردن در محیط خارج بدن (in vitro) استفاده می‏شود.
• از زمان ایجاد این آزمایش که در سال 1945 بوده، IAT شایع­ترین تست مورد استفاده برای ردیابی و شناسایی آنتی‏بادی­های IgG غیرمعمول (irregular) شده است IAT . آزمایشی ساده با حساسیت بالاست که قادر به ردیابی حتی 200-100 مولکول IgG بر روی هر سلول است. 
• برای بررسی آگلوتیناسیون بهتر است از میکروسکوپ استفاده کنیم .
• در موارد مثبت بایستی سرم بیمار رقیق شده و آزمایش مجدداً انجام گردد. این عمل را تیتر کردن گویند، که بالا رفتن یا پایین آمدن تیتر ارزش تشخیصی دارد.

          منابع :

1. کتاب اصول و تفسير آزمايشهاي سرولوژي باليني، دکتر پرويز پاکزاد
2. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر جامعه نگر
3. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير
4. سايت مايو کلنيک (Mayo mediacal laboratories):  http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/8956

5. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004, pp: 176-177