نام اختصاری: FSH, LH

سایر نام ها : هورمون زرده ای، هورمون محرکه فولیکول، Leuteotropic Hormone، Pituitarygonadotropins

بخش مورد انجام: آنالیز هورمون

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم یا پلاسمای هپارینه

حجم نمونه مورد نیاز : 0.6 ml

شرایط نمونه گیری :

نیازی به محدودیت غذایی و مایعات نمی باشد.

ملاحظات نمونه گیری :

1. تاریخ آخرین دوره قاعدگی را روی برگه ثبت کنید.
2. در صورتیکه بیمار یائسه می باشد آن را یادداشت کنید.
3. هر چه سریعتر سرم یا پلاسما جدا شود.

موارد عدم پذیرش نمونه: همولیز شدید نمونه موجب رد آن می شود.

شرایط نگهداری:  

• نمونه در c˚4 به مدت 7 روز و در c˚20-  تا 14 روز پایدار است.
• از چرخه انجماد و ذوب مجدد اجتناب شود

کاربردهای بالینی : اندازه گیری سطح FSH, LH  در موارد ذیل کاربرد دارد:

1. بررسی سیکل دوره ماهیانه در زنان با قاعدگی های نامنظم.
2. ارزیابی بیماران مشکوک به اختلالات هیپوگونادیسم.
3. پیشگویی زمان تخمک گذاری
4. بررسی ناباروری (نازایی)
5. تشخیص اختلالات هیپوفیزی.

روش مرجع:RIA با روش Sandwich

روش ارجح: الکتروکمی لومینوسانس

سایر روشها: ایمونوفلوئورومتریک اسی (IFA)، ELISA، کمی لومینوسانس.

مقادیر طبیعی:

بزرگسالان                                              LH                                                   FSH

مردان    1.24 – 7.8 IU/L                                                     1. 42 – 15.4 IU/L                          

زنان:

فاز فولیکولی                      1.68 – 15 IU/L                         1.37 – 9.9 IU/L        

پیک تخمک گذاری              21.9 – 56.6 IU/L                           6.17 – 17.2 IU/L

فاز  لوتئال (زرده ای)0.61 – 16.3 IU/L                          1.09 – 9.2 IU/L              

پس از یائسگی                  14.2 – 52.3 IU/L                      19.3 – 100.6 IU/L     

کودکان (10- 1سال)

پسر                                   0.04 – 3.6 IU/L                      0.3 – 4.6 IU/L      

دختر                                         0.03 – 3.9 IU/L                 0.68 – 6.7 IU/L      

تفسیر: اندازه گیریLH روشی آسانبرای تشخیص وقوع تخمک گذاری است. اوج ناگهانی LH خون نشانه وقوع تخمک گذاری می باشد. گرفتن نمونه های سرمی روزانه جهت تعیین  LH در حدود زمان میان سیکل می تواند زمان اوج گیری ناگهانی LH را در روز " حداکثر وقوع باروری"تعیین نماید. افزایش سطح FSH و LH در مبتلایان به عدم کارایی گنادها نشاندهنده نارسایی اولیه گنادها می باشد؛ همچنانکه در زنان مبتلا به تخمدان های پلی کیستیک یا در طی یائسگی مشاهده می شود. در نارسایی گنادی ثانویه، سطح FSH و LH به علت نارسایی اولیه هیپوفیز و یا برخی اختلالات دیگر محور هیپوفیز – هیپوتالاموس، استرس، سوء تغذیه یا تأخیر فیزیولوژیکی رشد و تمایز جنسی، پایین می باشد. از سنجش FSH و LH اغلب به منظور تشخیص یائسگی استفاده می شود تا بتوان هر چه سریعتر درمان جایگزینی هورمونی را آغاز نمود. همچنین هورمون LH برای بررسی اختلال عملکرد بیضه در مردان و ارزیابی مشکلات غدد درون ریز در رابطه با بلوغ زودرس در کودکان استفاده می شود.

افزایش سطح : نارسایی گنادها مانند یائسگی فیزیولوژیک، دیس ژنری تخمدان (سندرم ترنر) ، دیس ژنری بیضه ها

(سندرم کلاین فلتر)، اختگی، آنورکیا، هیپوگنادی، تخمدانهای پلی کیستیک، سندرم زنانگی تستی کولارکامل، بلوغ زودرس ، آدنوم هیپوفیز

کاهش سطح : نارسایی هیپوفیز، نارسایی هیپوتالاموس، استرس ، آنورکیسا نروزا (بی اشتهایی عصبی)، سوء تغذیه

عوامل مداخله گر:

§        مصرف اخیر رادیوایزوتوپها می توانند بر نتایج حاصل از روش RIA  تداخل داشته باشد .

§        HCG و TSH در برخی روش های ایمونواسی به علت شباهتهای ساختمانی قسمتی از مولکول ممکن است تداخل ایجاد کنند.

§        سرم همولیزه، لیپمیک و ایکتریک موجب تداخل در نتایج آزمون می گردد.

افزایش دهنده های دارویی : سایمتیدین، دیژیتالیس، لوودوپا، ضد تشنج ها، کلومیفن، نالوکسون، اسپیرونولاکتون.

کاهش دهنده های دارویی : استروژن ها، پروژسترون ها، تستوسترون ، استروئیدها، دیگوگسین، ضد بارداری خوراکی، فنوتیازین ها .

توضیحات :

• سطح FSH و LH در زنان بسته به مرحله سیکل قاعدگی تغییر می کند.
• اندازه گیری روزانه LH در حدود زمان میان سیکل زنان می تواند زمان پیک LH را نشان دهد. اعتقاد بر این است که حداکثر باروری در این روز است.
• آزمونهای نقطه ای ادرار نیز برای ارزیابی و درمان نازایی مفید می باشد. امروزه کیتهای خانگی جهت سنجش LH ادرار در دسترس است.
• FSH و LH اغلب به منظور تشخیص یائسگی برای شروع درمان جایگزینی با هورمون بکار می رود.

منابع:

1.کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر سالمي

2. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير

3. 1. The gonads. In Clinical Chemistry: Theory, Analysis, Correlation, 4th Edition. Edited by LA Kaplan, AJ Pesce, SC Kazmierczak. St. Louis, MO. Mosby, 2003, p. 1179