نام اختصاری: Phos (P)

سایر نام ها: فسفر ادرار،^-Phosphate, PO₄

بخش مورد انجام : بیوشیمی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: ادرار 24 ساعته یا رندم

حجم نمونه مورد نیاز:ml5

شرایط نمونه گیری:

1-    رعایت رژیم غذایی قبل از انجام آزمایش ضروری است.

2-    نمونه ادرار 24 ساعته به طور صحیح جمع آوری گردد.

3-    نیاز به نگهدارنده نمی باشد. در صورت استفاده از نگهدارنده ml 10 اسیدکلریدریک 6 نرمال مناسب می باشد.

ملاحظات نمونه گیری:

1. از لوله های شیشه ای اسیدواش شده یا لوله های پلاستیکی استریل برای انجام آزمایش استفاده شود.
2. حجم ادرار 24 ساعته را یادداشت کنید.

موارد عدم پذیرش نمونه:

شرایط نگهداری: نمونه ادرار در C^◦4 و C^◦20-  به مدت 7 روز پایدار است. ترجیحاً در C^◦4  نگهداری شود.

کاربردهای بالینی:  

1-    ارزیابی وضعیت افزایش و کاهش فسفر و بررسی تعادل کلسیم و فسفر

2-    بررسی بیماران با سنگ های کلیوی (نفرولیتازیس)

روش متداول: کالریمتریک، فسفومولیبدات، آنزیماتیک

مقادیر طبیعی:

با رعایت رژیم غذایی g/day1 >  یا  mmol/day   32.3>

بدون رژیم غذایی محدود کننده g/day 1.3-  0.4  یا  mmol/day 42-12.9

تفسیر: دفع فسفر در ادرار وابسته به شرایط بالینی بیمار است، و باید به همراه غلظت فسفر سرمی مورد بررسی قرار گیرد. تغییرات شبانه روزی قابل توجهی در ترشح فسفر در ادرار وجود دارد، غلظت بعد از ظهر از بالاترین مقدار برخوردار است. سنجش فسفاتوری در تشخیص استئومالاسمی مفید نمی باشد.

افزایش سطح: هیپوپاراتیروئیدیسم و ریکتز مقاوم به ویتامین D، عدم تحرک به دلیل فلجی، مسمومیت با ویتامین D، آسیب توبولی کلیه ( سندرم فانکونی) و هیپوفسفاتمی ارثی

کاهش سطح: هیپوپاراتیروئیدیسم ، هیپوپاراتیروئیدیسم کاذب، پاراتیروئیدکتومی

عوامل مداخله گر:

مصرف استازولامید، آلانین، آسپارژیناز، آسپرین، بیکربنات، نمک بیسموت، کالسی تونین، کورتیکواستروئیدها، فسفات ها، PTH، تریپتوفال، والین، ویتامین باعث افزایش و مصرف آلانین، آنتی اسیدهای آلومینیوم دار باعث کاهش مقادیر ادراری فسفر در شرایط داخل بدن (invivo) و وجود مانیتول (کمپلکس مولیبدات، کاهش تولید رنگ) باعث کاهش در شرایط invivo خواهد شد.

توضیحات: غلظت فسفر ادرار با سن، توده عضلانی، عملکرد کلیوی و PTH تغییر می کند.

منابع:

1. Agarwal R, Knochel JP: Hypophosphatemia and hyperphosphatemia. In The Kidney. Sixth edition. Edited by Barry M Brenner. WB Saunders Company, Philadelphia, PA, 2000, pp 1071-1125
2. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فراورده هاي تشخيصي دکتر حميدرضا سقا و همکاران