نام اختصاری:Sweat test

سایر نام ها: تست عرق ، یونتوفورزیس، تست کلرید عرق، آنالیز عرق

Sweat Chloride test ,  Iontophoresis,   Electrolytes, Sweat ,  Sweat Analysis ,

بخش انجام دهنده: بیوشیمی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: عرق

حجم نمونه مورد نیاز:  > 15 µl( بیشتر از 15 میکرولیتر)

شرایط نمونه گیری:

1. برای انجام نمونه گیری نیاز به محیط دربسته و گرم می باشد.در اتاق سرد تعریق مهار می شود.
2. جهت انجام تست نیازی به ناشتایی نمی باشد.
3. حداقل سن  برای انجام این آزمایش 30روز می باشد.
4. ترجیحاً بیمار یک روز قبل از انجام آنالیز ، استحمام گردد.

ملاحظات نمونه گیری:

1. نمونه گیری می بایست توسط کاردان یا کارشناس آزمایشگاه مجرب صورت گیرد.
2. بیمار قبل از آنالیز باید بخوبی هیدراته گردد(در نوزادان و اطفال با شیر هیدراته شود).
3. بیمار از نظر بالینی وضعیت پایداری داشته و عاری از هرگونه بیماری حاد باشد.
4. بیمار نباید پیش از انجام آزمایش داروهای مینرالوکورتیکوئید و ترکیبات حاوی برومید و یدید دریافت نماید.
5. به بیمار خاطر نشان کنید که انجام  این تست 45 تا 60 دقیقه بطول می انجامد و در صورت نیاز تکرار می گردد.
6. در روش یونتوفورز، جریان الکتریکی ضعیفی بر ناحیه مورد آزمایش ( در نوزادان، ران و در کودکان بزرگتر ساعد) توسط دو الکترود مثبت و منفی صورت می گیرد.

عدم پذیرش بیمار:

ü      افراد مبتلا به درماتیت؛

ü      عرق جمع‏آوری شده از کف دست و یا پس از فعالیت بدنی شدید

شرایط نگهداری: آزمایش باید بالافاصله در آزمایشگاه یا  بالین بیمار صورت گیرد.

اطلاعات تکمیلی: محتوای سدیمو کلرید عرق در بیماران مبتلا به سیستیک فیبروزیس (CF) افزایش می یابد. این پدیده اساس آزمون Sweat test بوده و برای این بیماری حساس و اختصاصی است. CF بیماری ارثی است که مشخصه اش ترشح غیر طبیعی غدد برون ریز به داخل برونش ها، روده کوچک، مجاری پانکراس، مجاری صفراوی و پوست (غدد عرق) می باشد. عرق حاصل از القای جریان الکتریکی ( یونتوفورز پیلوکارپین) جمع آوری گشته و مقدار سدیم و کلرید آن اندازه گیری می شود. با انجام این تست می توان شیرخواران و کودکان با علایم بالینی پیشنهادکننده CF را تشخیص داد.

کاربردهای بالینی:

1. غربالگری بیماری سیستیک فیبروزیس در اطفال با تاریخچه خانوادگی CF،
2. تشخیص کودکان یا اطفال مبتلا به CF
3.  اسهال، سوء تغذیه و ناتوانی در رشد،
4.  تخلیه شدن ویتامین‏های محلول در چربی، سوء جذب، ناکفایتی پانکراس، سابقه مکونیوم ایلئوس، انسداد روده‏ای در نوزادی، پرولاپس رکتوم، بیماری سلیاک دورة طفولیت، بیماری مزمن ریوی، آسم، سرفه مزمن، چماقی شدن انگشتان، آلکالوز متابولیک مزمن، و برونشیت پسودومونایی. ارزیابی مردان جوان با آسپرمی و فقدان وازودفران‏ها. 

روش مرجع: -

روش ارجح: کلر و سدیم عرق از ناحیه ساعد توسط  pilocarpine – ionotophoresis

سایر روشها: تیتراسیون کلومتریک (coulometric) یا کلریدومتر (chloridometer)، الکترود یون اختصاصی (ISE)

مقادیر مرجع: مقادیرصرفاً مربوط به کودکان می باشد.

سدیم عرق:

طبیعی: 70 mEq/L >

غیر طبیعی:  90 mEq/L <

مشکوک: 70 – 90 mEq/L

کلرید عرق: 50 mEq/L >

غیر طبیعی: 60 mEq/L  <

مشکوک: 50 – 60 mEq/L

تفسیر: در مبتلایان به CF مقدار سدیم و کلر عرق 2 تا 5 برابر مقدار طبیعی است. در بیمارانی که تظاهرات بالینی مشکوکی دارند، مقادیر فوق برای بیماری CF از ارزش تشخیصی برخوردار است. همچنین نتایج غیر طبیعی آزمون عرق در مبتلایان به بیماری های ذخیره گلیکوژن، کاهش عملکرد غده فوق کلیوی و کمبود آنزیم G6PD نیز مشاهده می گردد.

محدودیت ها و عوامل مداخله گر :

• پوست‏های مبتلا به التهاب نباید مورد آزمایش قرار گیرند.
• میزان غیر طبیعی بودن نتایج ارتباطی با شدت CF ندارد و تنها نشاندهنده آن اسا که فرد مزبور مبتلا به بیماری است.
• تشخیص افتراقی سطح  افزایش یافته کلر در عرق عبارت است از آنورکسی نرووزا؛ درماتیت آتوپیک؛ اختلال عملکرد اتونوم؛ دیسپلازی اکتودرم؛ کلستاز خانوادگی؛ فوکوزیدوزیس (Fucosidosis)؛ کمبود G6PD؛ بیماری ذخیره گلیکوژن- تیپ یک؛ هیپوگاماگلوبولینمی؛ سندرم کلاین فلتر؛ تزریق طولانی مدت پروستاگلاندین E1؛ موکوپولی ساکاریدوز تیپ یک؛ دیابت بی‏مزه کلیوی؛ نفروز؛ سوء تغذیه پروتئین- کالری؛ پسودوهیپوآلدوسترونیسم؛ عدم کفایت آدرنال درمان نشده و کم کاری تیروئید درمان نشده.
• در تعداد کمی از بیماران مبتلا به CF تست تشخیصی کلر عرق منفی می باشد.
• نتایج در بزرگسالان متغیر است، به خصوص در زنان که سطوح کلر عرق با سیکل قاعدگی تغییر می‏کند. 
• مصرف  داروهای مینرالوکورتیکوئید و ترکیبات حاوی برومید و یدید منجر به تداخل در نتایج آزمون می گردد..
• هیدراته نبودن بیمار و ابتلا به بیماری حاد منجر به تداخل در نتایج آزمون می گردد.
• آزمون عرق طی چند هفته اول زندگی قابل اعتماد نمی باشد. وجود غلظت بالای تریپسین ایمیونوراکتیو در سرم، آزمون بهتری برای این گروه سنی به شمار می رود.

توضیحات:

• §         آزمون عرق توسط یک کارشناس مجرب در آزمایشگاه، یا بر بالین بیمار انجام می پذیرد. در این آزمون از جریان الکتریکی ضعیفی استفاده می شود که دردناک نیست. به طور کلی این روش هیچ گونه درد یا ناراحتی به همراه ندارد.
• §         در صورت شک بالینی قوی، موارد مرزی یا حتی منفی، آزمون باید تکرار شود.
• §         سایر اختلالات آزمایشگاهی در CF شامل رشد پسودوموناس آئروژینوزای موکوئید، استاف اورئوس و بورخولدریا سپاسیا
  (Burkholderia cepacia)، همچنین کاهش پروتئین توتال سرم، طولانی شدن PT و بیماری کبدی و اختلالات آزمایشگاهی همراه با سیروز کبدی است.
• §         آزمایش فعالیت تریپسین مدفوع که در تشخیص بیماری CF کاربرد دارد، کمتر از تست کلر عرق قابل اعتماد است. 

        منابع :

1. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر جامعه نگر
2. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,pp: 392-394
3. The University of Iowa  Department ofLABORATORY SERVICES HANDBOOK. Available at:  http://www.healthcare.uiowa.edu/path_handbook/handbook/test1765.html
4. Ministry of Health and Medical Education - All rights reserved;  http://lab.behdasht.gov.ir/test/printTest/93
5. Childrens Hospital and clinics of Minnesota, available at:  http://www.childrensmn.org/manuals/lab/OtherFluids/037837.asp