نام اختصاری: FT4

سایر نام ها : تيروكسين آزاد، Free Thyroid

بخش انجام دهنده: آنالیز هورمون

نوع نمونه قابل اندازه گیری : ترجیحاًسرم، پلاسما ممکن است استفاده شود.

حجم نمونه مورد نیاز: 1 ml

شرایط نمونه گیری :

1. نياز به ناشتايي نمي باشد.

2. به بیمار تذکر دهید که مصرف قرص هاي تیروئید را به مدت يك ماه قطع کند.

ملاحظات نمونه گیری:

1. مطابق دستورالعمل آزمایشگاه از بیمار نمونه خون وریدی گرفته شود، خون وريدي در لوله با درپوش قرمز رنگ جمع آوری گردد.
2. در صورت استعمال دارو توسط بیمار پیش از انجام ازمایش، شرح حال دارويي بيمار را روي برگه آزمايش بنويسيد.
3. سرم جدا شده باید شفاف و عاری از فیبرین ، همولیز و یا لیپمیک باشد.

موارد عدم پذیرش نمونه:

شرایط نگهداری : نمونه در 4^oC به مدت 7 روز و در 20^oC-  تا یک ماه پایدار است.

کاربردهای بالینی :

1. بررسي عملكرد تيروئيد در مبتلايان به اختلالات پروتئينمي موثر بر سطح T₄ كل.
2. به منظور تشخيص عملكرد تيروئيد و  پايش درمانهاي جايگزين  يا سرگوبگر .
3. کمک به تشخیص اختلالات تیروئیدی در اطفال.

روش مرجع:سنجش های ایمنی  دو مرحله ای (EIA، RIA)

روش ارجح:RIA

سایر روشها:ELISA، کمی لومینوسانس

مقادیر طبیعی:

0 تا 4 روز: 26 – 77 pmol/L    یا 2.0 – 6.0 ng/dl

تا 20 سالگی: 10 – 26 pmol/L  یا  0.8 – 2.0 ng/dl

20 سال و بالاتر: 10 – 36 pmol/L  یا0.8 – 2.8 ng/dl

تفسیر: این آزمون برای تعیین عملکرد تیروئید بویژه در هنگامی که بیمار بطور همزمان دچار مشکلات بالینی مؤثر بر سطح پروتئین های خون گشته است، استفاده می شود. چنانچه مقدار آن از حد طبیعی بیشتر باشد نشانه پر کاری تیروئید است و مقادیر کمتر از حد طبیعی در کم کاری تیروئید مشاهده می شود. این آزمون به روش رادیو ایمونو اسی انجام می گیرد. تغییرات قابل ملاحظه آزمایشگاهی در نتایج و کیفیت آزمایش مشاهده می شود. شاخص FT₄ احتمالاً شاخص بهتری برای عملکرد واقعی تیروئید است.

افزایش سطح : هيپرتيروئيدي اوليه ( گريوز، پلاگر، آدنوم سمي تيروئيد) ، تيروئيدیت حاد (تيروئيديت هاشیموتو) هيپرتيروئيدي کاذب، استرومااواری ( وجود بافت نابجای تیروئید در تخمدان).

کاهش سطح: هيپوتيروئيدي (كرتينيسم، برداشت تيروئيد با عمل جراحي ، ميكسدم) ، نارسايي هيپوفيز، نارسايي هيپوتالاموسي، كمبود يد، نارسايي كليه، بيماري كوشينگ، سيروز، جراحي، سرطان پستان پيشرفته.

عوامل مداخله گر:

1. استفاده قبلی از مواد رادیو ایزوتوپ می تواند سبب تغییر نتایج آزمایش گردد، زیرا سطح T₄ آزاد به روش رادیو ایمونواسی انجام می شود.
2. تجویز قرص های تیروکسین موجب افزایش کاذب نتایج FT₄ می شود.

دارو های افزایش دهنده: هپارين، آسپرين، دانازول، پروپرانولول، تجويز تيروكسين خارجي

دارو های کاهش دهنده: فوروزمايد، فني توئين، متادون، ريفامپسين

توضیحات:

• سطح آن در نوزادان در مقايسه با كودكان و بزرگسالان بالاتر است.
• سطح بالای آن نشانگر هیپر تیروئیدی و کاهش آن نشاندهنده هیپوتیروئیدی است.

منابع:

1. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر جامعه نگر

2. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير

3. سایت مایوکلنیک: http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/8859

3. Tietz Text book of Clinical Chemistry,  Fourth edition. Burtis CA and Ashwood ER, eds, Philadelphia, PA: WB Saunders  Co, 2006, pp 2053-2087