نام اختصاری: FT₃

سایر نام ها: تری یدوتیرونین آزاد،

Free T₃, Free Triiodothyronine,  

بخش مورد انجام:آنالیز هورمون

نوع نمونه قابل اندازه گیری :سرم، پلاسما ( هپارینه، EDAT دار)

حجم نمونه مورد نیاز: 0.6 ml

شرایط نمونه گیری:

1. نياز به ناشتايي نمي باشد.

2. به بیمار تذکر دهید که مصرف قرص هاي تیروئید را به مدت يك ماه قطع کند.

ملاحظات نمونه گیری:

1. مطابق دستورالعمل آزمایشگاه از بیمار نمونه خون وریدی گرفته شود، خون وريدي در لوله با درپوش قرمز رنگ جمع آوری گردد.
2. در صورت استعمال دارو توسط بیمار پیش از انجام ازمایش، شرح حال دارويي بيمار را روي برگه آزمايش بنويسيد.
3. سرم جدا شده باید شفاف و عاری از فیبرین ، همولیز و یا لیپمیک باشد.

موارد عدم پذیرش نمونه:

ü      همولیز شدیدسرم  

ü      نمونه فاقد برچسب و مشخصات

ü      ذوب و فریز مکرر سرم

شرایط نگهداری:سرم در 4^oC به مدت 7 روز و در -20^oC به مدت 3 ماه پایدار است.

اطلاعات تکمیلی:

به طور معمول T₃ موجود در گردش خون، بطور محکم به گلوبولین متصل شونده به تیروئید و یا آلبومین اتصال می یابد. تنها 0.3 % از T₃توتال به صورت آزاد یا غیر متصل به پروتئین می باشد. FT₃ فرم فعال هورمون T₃ توتال می باشد.در پرکاری تیروئید  مقادیر T₃ (توتال و آزاد) و T₄ ( تیروکسین) هردو افزایش می یابد. اما در یک زیر مجموعه کوچکی از پرکاری تیروئید به نام T₃ توکسیکوز (مسمومیت T₃) فقط T₃ افزایش می یابد. به طور کلی اندازه گیری FT₃ (T₃ آزاد) ضروری نمی باشد و اندازه گیری T₃توتال کفایت می کند. با این حال، سطوح FT₃ برای ارزیابی بیماران یوتیروئید با یک توزیع تغییر یافته از پروتئینهای متصل شونده (به عنوان مثال در بارداری، dysalbuminemic) ممکن است ضروری باشد. برخی محققین انجام تست FT₃ را جهت نظارت بر درمان جایگزین هورمون تیروئید، توصیه می کنند. اگر چه نقش بالینی آن صراحتاً مشخص نشده است.

کاربردهای بالینی:

1. آزمون FT₃ به عنوان تست سطح دوم یا سوم عملکرد غده تیروئید می باشد و در تأیید بیشتر عارضه پرکاری تیروئید  همراه با تستهای T₃، T₄ و TSH بکار می رود.  
2. ارزیابی بالینی بیماران یوتیروئید که دارای یک توزیع تغییر یافته ای از پروتئین های متصل به T₃ و T₄ دارند.
3. پایش درمان جایگزین هورمون تیروئید.

روش مرجع: ایمونو آنزیماتیک اسی (IEMA)

روش ارجح : Tracer equilibrium dialysis، اولترافیلتراسیون-کروماتوگرافی، رادیو ایمنو اسی

سایر روش ها : فیلتراسیون بر روی ژل پلی اکریل آمید

مقادیر مرجع: 2.2 – 4.0 Pg/ml

تفسیر: در موارد تیروتوکسیکوز یا T3 توکسیکوز، هیپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید) و سندروم مقاوم محیطی افزایش می یابد و در موارد هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید)  اولیه و ثانویه و سه ماه سوم بارداری کاهش می یابد.

عوامل مداخله گر:

• در بعضی افراد که در معرض محیط های حیوانی قرار دارند( به عنوان مثال در درمانگاه حیوانات)، ممکن است دارای آنتی بادی ضد آنتی ژنهای حیوانات باشند. این آنتی بادیها ممکن است با آنتی بادیهای میکروزومال تیروئیدی واکنش متقاطع داشته باشند و منجر به نتایج نا معتبر گردند.
• واکنش تداخلی با داروها همانند تست FT₄ می باشد.
• اسیدهای چرب آزاد در نتایج تست تداخل می نمایند.

توضیحات:

• مقادیر افزایش یافته FT₃ با تیروتوکسیکوز و جایگزینی بیش از حد هورمون تیروئید در ارتباط است.

• FT₃ یک تست حساس برای ارزیابی کم کاری تیروئید نیست.

منابع:

1. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير

2. سایت مایو کلنیک:  http://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Overview/9404

3. FT3 Validation 2005 and AIA Retrospective Validation V-139, 2009. Unpublished data

4.Tietz Text book of Clinical Chemistry,  Fourth edition. Burtis CA and Ashwood ER, eds, Philadelphia, PA: WB Saunders  Co, 2006, pp 2053-2087