نام اختصاری:GSW

سایر نام ها: نمونه های اسمیر و کشت تناسلی زنان، نمونه ژنیتال زنان، سوابهای واژن و اندوسرویکس،

Genital Specimens Women, Vaginal Discharge Smear, Vaginal Culture & Sensitivity, Vaginal C&S.

بخش انجام دهنده: میکروب شناسی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: ترشحات واژن،  اندومتر ،دهانه رحم، کیست بارتولن، مجرای ادرار و کیسه کور.

جمع آوری ، انتقال و آماده سازی نمونه های تناسلی

نمونه واژن:

میکروارگانیسم قابل انتظار: تریکوموناس واژینالیس، گنوکوک، کاندیدا آلبیکانس، هرپس و به ندرت استرپتوکوک های بتا همولیتیک.

ظرف جمع آوری: محیط انتقالی Stuart's  یا Amie's و یا سیستم انتقالی JEMBEC

آماده سازی بیمار: ترشحات موجود را پاک کنید.

دستورالعمل ویژه: با استفاده ار سوآب از ترشحات و غشاء مخاطی واژن نمونه برداری نمایید.

شرایط انتقال به آزمایشگاه: ظرف 24 ساعت در دمای اتاق

شرایط نگهداری پیش از آزمایش: 24 ساعت در دمای اتاق

محیط های اصلی کشت: برای تشخیص واژینوز باکتریایی، انجام کشت توصیه نمی شود؛ برای جداسازی استرپتوکوک گروه B در خانم های باردار از محیط های کشت انتخابی استفاده نمایید.

آزمایش میکروسکوپی: رنگ آمیزی گرم

توضیحات: لام گرم را از نظر واژینوز باکتریایی به خصوص گلبول های سفید، باسیل های گرم مثبت (لاکتوباسیل) و باسیل های گرم منفی خمیده (موبیلونکوس) بررسی نمایید.

نمونه اندومتر:

ظرف جمع آوری: محیط انتقالی بی هوازی

دستورالعمل ویژه: بیوپسی یا آسپیره ی اندومتر با کاتتر غلاف دار

شرایط انتقال به آزمایشگاه: ظرف 24 ساعت در دمای اتاق

شرایط نگهداری پیش از آزمایش: 24 ساعت در دمای اتاق

محیط های اصلی کشت: بلاد آگار، شکلات آگار، مک کانکی، تایر-مارتین، محیط بی هوازی مناسب

آزمایش میکروسکوپی: رنگ آمیزی گرم

میکروارگانیسم قابل انتظار: هرپس، گنوکوک، مایکولاسما و کلامیدیا

دهانه رحم (Servix):

میکروارگانیسم قابل انتظار: گنوکوک، هرپس ، مایکولاسما و کلامیدیا.

ظرف جمع آوری: محیط انتقالی Stuart's  یا Amie's

آماده سازی بیمار: پیش از برداشت نمونه، ترشحات موجود را از سطح سرویکس پاک نمایید.

دستورالعمل ویژه: اسپیکولوم را با ژل مرطوب نکنید، در صورت نیاز از محیط انتقالی ویروسی/ کلامیدیایی استفاده شود؛ سوآب به صورت عمقی وارد اندوسرویکس شود.

شرایط انتقال به آزمایشگاه: ظرف 24 ساعت در دمای اتاق

شرایط نگهداری پیش از آزمایش: 24 ساعت در دمای اتاق

محیط های اصلی کشت: بلاد آگار، شکلات آگار، مک کانکی، تایر-مارتین.

آزمایش میکروسکوپی: رنگ آمیزی گرم

کیست بارتولن و کیسه کور (Cul-de-sac):

ظرف جمع آوری: محیط انتقالی بی هوازی

آماده سازی بیمار: در مورد کیست بارتولن پیش از نمونه گیری پوست را ضدعفونی نمایید.

دستورالعمل ویژه: مایع را آسپیره کنید؛ کشت گنوکک و کلامیدیا را در نظر داشته باشید.

شرایط انتقال به آزمایشگاه: ظرف 24 ساعت در دمای اتاق

شرایط نگهداری پیش از آزمایش: 24 ساعت در دمای اتاق

محیط های اصلی کشت: بلاد آگار، شکلات آگار، مک کانکی، تایر-مارتین، محیط بی هوازی مناسب

آزمایش میکروسکوپی: رنگ آمیزی گرم

میکروارگانیسم قابل انتظار: میکروارگانیسم های هوازی و بی هوازی

مجرای ادرار:

میکروارگانیسم قابل انتظار: نایسریاگونوره آ ، تریکوموناس واژینالیس و هرپس.

ظرف جمع آوری: محیط انتقالی Stuart's  یا Amie's

آماده سازی بیمار: ترشحات موجود را پاک کنید.

دستورالعمل ویژه: حداقل 1 ساعت پس از دفع ادرار، با ماساژ محل و یا وارد کردن یک سوآب قابل انعطاف (Urogenital) به اندازه 2 تا 4 سانتی متر درون مجرا و چرخاندن آن به مدت 2 ثانیه، ترشحات را جمع آوری نمایید.

شرایط انتقال به آزمایشگاه: ظرف 24 ساعت در دمای اتاق

شرایط نگهداری پیش از آزمایش: 24 ساعت در دمای اتاق

محیط های اصلی کشت: بلاد آگار، شکلات آگار، مک کانکی، تایر-مارتین.

آزمایش میکروسکوپی: رنگ آمیزی گرم

ملاحظات نمونه گیری:

1. در بیماران مبتلا به التهاب واژن به وسیله سواب از دیواره واژن،  نمونه برداشت می شود.
2. ترشحات پیشابراه و ترشحات چرکی گردن رحم را جهت یافتن نایسریا گنوره آ بکار می برند. برای نمونه گیری ابتدا ترشحات موجود را به آرامی توسط سوآب پنبه ای برداشته می شود. سپس سوآب مجرا در داخل کانال دهانه رحم قرار داده شده و چرخانده می شود. نمونه گیری با حرکت سوآب به مدت 30 ثانیه از یک سمت به سمت دیگر انجام می گیرد.
3. جهت بررسی ترپونما پالیدوم مایع ترشح شده از سطح ضایعات را جمع آوری می کنند.

انتقال: سوآب هایی که برای جداسازی گنوکوک گرفته شده اند را می توان در محیط تغییر یافته استوارت یا محیط انتقالی Amie's charcoal، به آزمایشگاه منتقل و تا زمان تلقیح به محیط کشت، در دمای اتاق نگهداری نمود. اگر سوآب ظرف 12 ساعت کشت داده شوند، امکان جداسازی گنوکوک فراهم می باشد. نمونه هایی که قرار است بیش از 12 ساعت نگه داشته شوند، باید مستقیماً در یکی از سیستم های تجاری طراحی شده جهت جداسازی گنوکوک کشت داده شوند. انتقال سوآب های مربوط به جداسازی کلامیدیا و مایکوپلاسما در محیط های انتقالی ویژه ای که حاوی آنتی بیوتیک و سایر ترکیبات ضروری می باشند، امکان پذیر است. نمونه های مربوط به کشت کلامیدیا بایستی بر روی یخ انتقال داده شوند (نمونه هایی که در دمای اتاق منتقل می شوند را باید ظرف 15 دقیقه از زمان نمونه گیری، کشت داد ). نمونه ها را می توان تا 24 ساعت در 4 درجه سانتی گراد نگهداری نمود. در صورت تأخیر بیش از 24 ساعت در انجام کشت، نمونه ها باید به سرعت در یخ خشک و حمام اتانل 95% منجمد و تا زمان کشت در دمای 70- درجه سانتی گراد نگهداری شوند. در صورتی که نمونه های مربوط به کشت مایکوپلاسمای تناسلی در محیط انتقالی مخصوص، جمع آوری و منتقل شده باشند، آنها را می توان بر روی یخ یا در دمای اتاق حمل کرد. در صورتی که نمونه ها به محیط انتقالی مخصوص مایکوپلاسمای تناسلی منتقل نشده باشد،

آنها را باید جهت جلوگیری از رشد فلور آلوده کننده، بر روی یخ حمل نمود.

موارد عدم پذیرش نمونه:  

ü       نمونه ای که بیش از 24 ساعت از زمان نمونه گیری گذشته باشد.

ü       مصرف  آنتی بیوتیک پیش از نمونه گیری.

کاربردهای بالینی: بررسی علت ترشحات غیر طبیعی واژن و ضایعات ژنیتال. ترشح غیر طبیعی واژن می تواند بدلیل زیر باشد:

1. واژنیت در اثر کاندیدا آلبیکانس و تریکوموناس واژینالیس.
2. سرویست در اثر نایسریا گنوره آ و کلامیدیا تراکوماتیسیس.
3. واژینوزیس باکتریایی در اثر باکتری های بی هوازی و گاردنرلا واژینالیس و در دختران نابالغ به علت کلامیدیا و گنوکوک.
4. هرپس ویروس ها و ویروس های پاپیلومای انسانی.
5. همچنین استرپتوکوک های گروه B، کلستریدیوم پرفرژنس، لیستریا منوسیتوژن و مایکوباکتریوم توبرکولوزیس و ترپونما پالیدوم نیز می توانند بعنوان عامل ضایعات ژنیتال شناسایی شوند. فلور طبیعی در قسمت واژن زنان از بلوغ تا قبل از یائسگی شامل استرپتوکوک های بی هوازی میکروآئروفیلیک، استافیلوکوکها، لاکتوباسیلها، انتروباکتریاسه و کوکسی های بی هوازی می باشند. مجرای گردن رحم، لوله های فالوپ معمولاً استریل می باشند.

روش مرجع: -

روش ارجح: -

سایر روشها: ایمنو اسی آنزیمی، تست لاتکس آگلوتیناسیون،  پروب Affirm VPIII، InPouch TV، BIOMED، White City، Ore

و PCR (جهت تشخیص تریکوموناس واژینالیس)

مقادیر طبیعی: جدا نشدن میکروارگانیسم های پاتوژن در کشت و مشاهده مستقیم مقدار زیادی باسیل های گرم مثبت بزرگ بنام لاکتوباسیل و لکوسیت کمتر از 5 عدد در هر میدان میکروسکوپی.

تفسیر:  تفسیر نتایج بر اساس یافته های آزمایش مستقیم و کشت می باشد.

یافته های آزمایش مستقیم: آزمایش ترشحات واژن بهترین روش برای تشخیص واژینت می باشد. در برداشت نمونه از مخاط واژن حتماً بایستی سواب با 0.5 cc سرم فیزیولوژی مخلوط شود و نمونه به صورت Wet mount مورد بررسی قرار گیرد. در واژینوز باکتریایی ترشخ زیاد و بدبو و مشاهده Clue Cell's  یا سلول های راهنما، دارای ارزش تشخیصی است. سلول های Clue، سلول های اپی تلیالی هستند که بوسیله تعداد زیادی باسیل گرم منفی احاطه شده اند.

در واژینت کاندیدیایی که معمولاً با خارش واژن و ترشح سفید پنیری دلمه شده، بدون بو همراه می باشد. در لام مرطوب تهیه شده با هیدروکسید پتاسیم 10% در 85% موارد کاندیدا آلبیکانس و بعد از آن نیز کاندیدا گلابراتا را می توان جدا نمود. در واژینت تریکوموناسی که با ترشح چرکی، خارش واژن و التهاب و سختی ادراری و بوی بد همراه می باشد تریموموناس واژینالیس را با حرکت مخصوصش  می توان جدا نمود. از گردن رحم هیچوقت Wet mount تهیه نمی شود بلکه کافی است سواب را روی لام کشیده و از آن رنگ آمیزی گرم بعمل آورد. در صورت مشاهده بیش از 10 گلبول سفید در هر میدان میکروسکوپی با عدسی 100 نشانه سروسیت بوده که عامل آن می تواند نایسریا گنوره آ و کلامیدیا تراکوماتیس باشد. اسمیر واژن طبیعی دارای مقدار زیادی باسیل های گرم مثبت بزرگ بنام لاکتوباسیل و لکوسیت کمتر از 5 عدد در هر میدان میکروسکوپی است. در صورتیکه واژینوز باکتریایی دارای خصوصیاتی چون ترشح واژینال غیر طبیعی (زیاد و بدبو)، pH واژن بیش از 4.5، تعداد لاکتوباسیل های کاهش یافته در رنگ آمیزی گرم، وجود سلول های Clue که بوسیله باسیل های گرم منفی کوچک پوشانده شده اند و ایجاد بوی شبیه ماهی گندیده در اثر افزودن یک قطره پتاس 10% به ترشحات واژن که اساس آزمایش ویف می باشد.

کشت: کشت در شرایط هوازی در روی محیط بلاد آگار و همچنین روی محیط پپتونه انجام می گیرد. کشت جهت تشخیص نایسریا گنوره آ در خانم ها ضروری و دارای حساسیت 80 تا 90% می باشد. در مورد کاندیدا آلبیکانس در 50 تا 100% موارد جواب کشت مثبت می شود. از آنجایی که کاندیدا در 10 تا 30% خانم های بدون علائم واژینوز به تعداد کم دیده می شود لذا تعداد زیادی کلنی های کاندیدا آلبیکانس می تواند بعنوان علت واژینوز مطرح گردد. انجام کشت برای تشخیص گاردنرلا واژینالیس

توصیه نمی شود چرا که 20 تا 40% خانم ها بدون علامت واژینال این باکتری را دارا هستند. تشخیص ویروس هرپس به وسیله شناسایی آنتی ژن به طور مستقیم یا کشت سلولی صورت می گیرد در حالی که برای تشخیص ویروس های پاپیلومای انسانی از روش های هیبریداسیون استفاده می شود. 

عوامل مداخله گر :

§         مصرف آنتی بیوتیک پیش از نمونه گیری بر نتایج آزمایش تأثیر گذار است.

§         عدم انتقال صحیح نمونه پیش از انجام آزمایش بر نتایج آزمایش تأثیر می گذارد.

توضیحات:

عفونت دستگاه تناسلی در کودکان (پیش از بلوغ) با میکروارگانیسم هایی که از طریق جنسی منتقل می شوند، اغلب در نتیجه سوء استفاده ی جنسی می باشد. به دلیل مسائل مربوط به پزشکی قانونی، آزمایشگاه باید نمونه های این بیماران را با نهایت توجه بررسی کرده، تمام میکروارگانیسم های جدا شده را به دقت شناسایی و مستند نمایید.

• به دلیل آنکه ممانعت از آلودگی با فلور نرمال واژن غیر ممکن است، گرفتن سواّب از ترشحات چرکی غده ی بارتولن پیشنهاد نمی گردد. غده بارتولن عفونی را باید پس از آماده سازی دقیق پوست، با سوزن و سرنگ تخلیه نمود و کشت ها بایستی برای ارگانیسم های هوازی و بی هوازی مورد ارزیابی قرار گیرند.
• در اغلب موارد ، واژینیت باکتریایی عارضه ای به جا نمی گذارد. خطرات اثبات شده ای در رابطه با واژینیت باکتریایی و ایجاد بیماریهای التهابی لگن(PID) وجود دارد. PID یک بیماری جدی در زنان است که می تواند موجب نازایی و حاملگی خارج از رحم (Ectopic) شود.
• واژینیت باکتریایی همچنین می تواند ایجاد مسائل دیگری مانند زایمان زودرس، و بچه های با وزن تولد کم کند. بنابراین بعضی از متخصصان زنان توصیه می کنند که تمام زنان حامله، چه نشانه داشته باشند یا نداشته باشند، و قبلأ بچه نارس به دنیا آورده اند برای واژینیت باکتریایی چک شوند. زن حامله ای که قبلأ بچه نارس به دنیا نیاورده است، اگر نشانه و دلایل آزمایشگاهی مبنی بر واژینیت باکتریایی دارد باید درمان شود. واژینیت باکتریایی همچنین همراه با افزایش شانس گرفتن سوزاک یا عفونت اچ آی وی (HIV)  است که موجب ایدز می شود. 

         منابع :

1. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير
2. ميکروب شناسي تشخيصي، اصول تشخيص عفونت در ارگان هاي مختلف بدن، ترجمه و تأليف هما فروهش تهراني، سامان سعادت و زهرا ريخته گران تهراني.انتشارات ابن سینا

3. Baily & Scott's Diagnostic Microbiology,12 edition,ISBN 13978-0-323-03065-6, MOSBY