White Blood Cell Count and Differential Count
نام اختصاری: WBC Count&Diff
سایر نام ها: شمارش گلبول های سفید و شمارش افتراقی، مرفولوژی گلبول های سفید،شمارش لکوسیت و دیفرنسیال
Peripheral Blood: Differential Leukocyte Count, Leukoyte Differential Count
نوع نمونه قابل اندازه گیری: خون کامل EDTA دار
حجم نمونه مورد نیاز: همراه با نمونه CBC گرفته شود.
شرایط نمونه گیری:
- نیازی به ناشتایی نمی باشد.
- تهیه لام از روی خون وریدی مستقیما و بلافاصله پس از نمونه گیری صورت می گیرد.
ملاحظات نمونه گیری: همانند CBC
موارد عدم پذیرش نمونه:
ü لخته بودن یا همولیز نمونه
ü استفاده از لوله نامناسب
ü رقیق شدن نمونه
ü استفاده از ویال های حاوی ضد انعقاد نا مناسب نظیر هپارین یا سیترات سدیم
ü نمونه های بدون برچسب یا با برچسب اشتباه
شرایط نگهداری: نمونه ها حداکثر ظرف مدت چهار ساعت پس از نمونه گیری و نگهداری در دمای اتاق قابل انجام است. در صورتیکه در دمای 4 درجه سانتی گراد نگهداری گردند، حداکثر به مدت 24 ساعت انجام آزمایش امکان پذیر است. گروه خون باید بلافاصله پس از خونگیری تهیه شود.
اطلاعات تکمیلی:
در دهه گذشته تلاش زیادی برای تعیین محدوده مرجع شمارش افتراقی گلبولهای سفید شده است. متغییرها اغلب اهمیت بالینی ندارند و مرتبط با جنس، نژاد، شرایط فیزیولوژیک و روش آنالیز دارند. سیاه پوستان نسبت به سفیدپوستان تعداد نوتروفیل پایینتری دارند. بیشترین متغییر هم در تعداد مطلق و هم نسبی، ناشی از سن میباشد. تعداد بالایی گلبول سفید در زمان تولد وجود داشته و لنفوسیتها در دوران کودکی افزایش مییابند.
شرایط بالینی احتمالی همراه با اختلالات گلبول سفید:
▪ اجسام دول: عفونت حاد به خصوص پنومونی، مخملک، سرخک، سپتیسمی، آنومالی May-Hegglin
▪ آنومالی چدیاک هیگاشی: گرانولهای لیزوزومی غول پیکر، ارثی
▪ آنومالی چدیاک هیگاشی کاذب: موارد کمی از AML
▪ نوتروفیلهای هیپرسگمانته: شرایط مگالوبلاستیک مثل کم خونی بدخیم
▪ نوتروفیلهای هیپوگرانولر: بعضی موارد CML
▪ وجود باکتری در گرانولوسیت: گونههای Ehrlichia
▪ وجود باکتری در منوسیتها و لنفوسیتهای کوچک: Ehrlichia chaffeensis (ارلیشیوز انسان)
AML : Auer rods ▪
▪ آنومالی Alder-Rielly: موکوپلی ساکاریدوز
▪ آنومالی Pelger – Huët : نوتروفیلهای تک لوبه و دو لوبه با کروماتین متراکم): فرم مادرزادی، فرم اکتسابی همراه با لوکمی میلوئیدی
▪ انکلوزیونهای بازوفیلیک در نوتروفیلشبیه :Howell – Jolly ایدز
▪ منوسیتها با فیبریلهای سیتوپلاسمی دیس ارگانیزه: ایدز
کاربردهای بالینی: شمارش گلبول های سفید و شمارش افتراقیWBCبخشی از بررسی های روتینی کلیه آزمایشگاهی تشخیص طبی می باشد. این آزمایش به ویژه برای ارزیابی مبتلایان به عفونت، نئوپلاسم، آلرژی یا سرکوب ایمنی مفید است.
روش ها:
- شمارش دستی گلبولهای سفید از روی اسمیر خون محیطی رنگ شده با رنگهای رومانوفسکی( رایت و گیمسا) . این روش جهت بررسی میکروسکوپی و مستقیم اجزای سلولی خون بکار می رود.
- آنالیز خودکار تصویر کامپیوتری گلبولهای سفید
- سیستم جریان مداوم (continuous flow) خودکار یا فلوسیتومتری با استفاده از اندازهگیری سیتوشیمی / پراکندگی نور
- اندازهگیری حجم سلول (ایمپدانس / conductivity / پراکندگی نور(
مقادیر مرجع:
WBC and Differential (Conventional Units)
سن |
WBC |
Eos |
Lymphs |
||||||
روز 1-3 |
9.0–35.0 |
32–62 |
0-18 |
0–2 |
0-1 |
19–29 |
5–7 |
0–2 |
|
روز 4-9 |
5.0–21.0 |
19–49 |
0–15 |
0–2 |
0–1 |
26–36 |
5–7 |
0 |
|
روز 10-14 |
5.0–20.0 |
14–34 |
0–14 |
0–2 |
0–1 |
36–45 |
6–10 |
0 |
|
روز 15-30 |
5.0-19.5 |
15–35 |
0–12 |
0–2 |
0–1 |
43–53 |
7–11 |
0 |
|
ماه 1-6 |
6.0–17.5 |
13–33 |
0–11 |
0–3 |
0–1 |
41–71 |
4–7 |
0 |
|
ماه 7-24 |
6.0–17.0 |
15-35 |
0–11 |
0–3 |
0–1 |
45–76 |
3–6 |
0 |
|
سال2-4 |
5.5–15.5 |
23-45 |
0–11 |
0–3 |
0–1 |
35–65 |
3–6 |
0 |
|
سال5-8 |
5.0–14.5 |
32– 54 |
0–11 |
0–3 |
0–1 |
28–48 |
3–6 |
0 |
|
سال9-12 |
4.5–13.5 |
33–61 |
0–11 |
0–3 |
0–1 |
28–48 |
3–6 |
0 |
|
سال13-18 |
4.5–13.0 |
34–64 |
0–11 |
0–3 |
0–1 |
25–45 |
3–6 |
0 |
|
بزرگسال |
4.5–11.0 |
35–66 |
0–11 |
0–3 |
0–1 |
24–44 |
3–6 |
0 |
تفسیر:
افزایش سطح( لکوسیتوز) : عفونت ، نئوپلازی لوسمیک یا اختلالات میلوپرولنواتیو، سایر بدخیمی ها مانند سرطان پیشرفته ریه، تروما، استرس یا خونریزی، نکروز بافتی، التهاب، کم آبی بدن، طوفان تیروئیدی ، مصرف استروئیدها
نوتروفیلی : استرس جسمی یا روحی، عفونت چربی حاد، لوسمی میلوسیتی ، تروما، سندرم کوشینگ، اختلالات التهابی مانند تب روماتیسمی، تیروئیدیت، آرتریت روماتوئید، اختلالات متابولیکی مانند کتواسیدوز، نقرس، آکلامیسی
لنفوسیتوز : عفونت مزمن باکتریال، عفونت ویروسی مانند اوریون و سرخجه، لوسمی لنفوسیتی، مولتیپل مایلوما، منونوکلئوز عفونی ، اشعه هپاتیت عفونی
منوسیتوز : بیماری التهابی مزمن، عفونت های ویروسی مانند منونوکلئوز عفونی، سل، کولیت اولسراتیو مزمن، انگل ها مانند مالاریا
ائوزینوفیلی : عفونت های انگلی، واکنش های الرژیک، اگزما، لوسمی، بیماری خود ایمن
بازوفیلی : بیماری های میلوپرولیفراتیو مانند میلوفیبروز و پلی سیتمی، لوسمی
کاهش سطح (لکوپنی) : مسمومیت دارویی ( شیمی درمانی سیتوتوکسیک و ...) ، نارسایی مغز استخوان ، عفونت شدید، کمبودهای رژیم غذایی، آپلازی مادرزادی مغز استخوان، بیماری خود ایمن، هیپراسپلنیسم.
نوتروپنی : آنمی اپلاستیک، کمبود رژیم غذایی، عفونت شدید باکتریال، عفونت های ویروسی مانند هپاتیت، انفلونزا، سرخک، پرتودرمانی، بیماری آدیسون، دارو درمانی مانند داروهای شیمی درمانی.
لنفوپنی : لوسمی، سپسیس، بیماری نقص ایمنی، لوپوس اریتماتوز، مراحل آخر AIDS دارودرمانی (آدرنوکورتیکواستروئیدها و آنتی نئوپلاستیک ها) ، پرتودرمانی.
منوسیتوپنی: دارودرمانی (پردنیزون).
ائوزینوپنی: افزایش تولید آدرنوکورتیکواستروئیدها.
بازوپنی : واکنش های حاد آلرژیک، هیپرتیروئیدی، واکنش های استرس زا.
محدودیت ها و عوامل مداخله گر:
- به علت نمونهگیری، تغییرات آماری زیادی وجود دارد، به خصوص هنگامی که تعداد کمی سلول غیرطبیعی وجود داشته و 100 سلول به صورت دستی شمرده شود. تغییرات روز به روز هم باید موردنظر قرار گیرند.
افزایش دهنده ها:غذا خوردن، فعالیت فیزیکی و استرس، ماه آخر بارداری و زایمان، طحال برداری، آدرنالین، آلوپورینول، آسپرین، کلروفرم، اپی نفرین، هپارین، کینین، استروئیدها، تریامترن (دیرنیم).
کاهش دهنده ها: آنتی بیوتیک ها، ضد تشنج ها، آنتی هیستامین ها، آنتی متابولیت ها، داروهای ضد تیروئید، آرسینکالها، باربیتورات ها، داروهای شیمی درمانی، دیورتیک ها، سولفونامیدها.
توضیحات:
- شمارش WBC هنگام صبح در پایین ترین سطح و اواخر بعداز ظهر در بالاترین سطح خود قرار دارد.
- شمارش WBC وابسته به سن است.
- تعداد WBC در کودکان طبیعی تازه متولد شده و نوزادان بیش از بزرگسالان است.
- در کهنسالان عدم واکنش علیه عفونت به علت فقدان لکوسیتوز پدیده ای نسبتاً شایع است.در واقع کهنسالان ممکن است با وجود عفونت شدید باکتریال توانایی افزایش WBC را نداشته باشد.
- افزایش تعداد WBC (لکوسیتوز) معمولاً نشانه عفونت، التهاب، نکروز بافت یا نئوپلاسم لوسمیک (سرطان خون) می باشد.
- شمارش مکرر WBC و شمارش افتراقی هردو دارای ارزش تشخیصی و پیش آگهی می باشند. به عنوان مثال افزایش مداوم تعداد گلبول های سفید ممکن است نشانه وخامت فرایند عفونت (مانند آپاندیسیت) باشد.
- کاهش تعداد WBC به حدی پایین تر از دامنه طبیعی می تواند نشانه نارسایی مغز استخوان باشد.
رفرانس:
- کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر جامعه نگر
- کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير
- کتاب خون شناسی- انعقاد و طب انتقال خون هنری- دیویدسون 2011
4. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,pp: 1010-1016.
5. Childrens Hospital and clinics of Minnesota: http://www.childrensmn.org/manuals/lab/Hematology/019036.asp
6. Babol Razi Pathobiology lab: http://www.razilab.ir/view_test.aspx?myID=Mjc1