نام اختصاری: Amylase

سایر نام ها: آميلاز توتال، آمیلاز خون، ادرار

بخش مورد انجام : بیوشیمی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم يا پلاسماي هپارينه، ادرار رندم یا 2 ساعته، مایعات بدن

حجم نمونه مورد نیاز:  0.5 mLبرای سرم و مایعات بدن و 5 ml برای ادرار

شرایط نمونه گیری:

 1.نياز به ناشتا بودن بيمار نمي باشد.

2. در مورد جمع آوری ادرار 2 ساعته، ساعت 8 صبح مثانه باید تخلیه گشته و ادرار دور ریخته شود و پس از آن تا ساعت 10 ادرار در ظرف ادرار جمع آوری گردد.

3. تولوئن (5 ml) به عنوان نگهدارنده بکار میرود. در غیر این صورت  ادرار در یخچال نگهداری شود.

ملاحظات نمونه گیری:

1.مصرف هرگونه داروي مؤثر بر نتايج آزمايش را بر روي برگه بيمار ثبت كنيد.

1. 2. سن و جنس بیمار را در برگه آزمایش یادداشت کنید.

3. حجم ادرار 2 ساعته را یادداشت کنید.

موارد عدم پذیرش نمونه: همولیز شدید مورد قبول نمی باشد.

شرایط نگهداری: نمونه سرم دردماي C^◦25 تا 7 روز  و در دماي  C^◦4  تا 1 ماه پایدار است. نمونه ادرار در  C^◦4 و C^◦20-  تا 7 روز پایدار است.

کاربردهای بالینی: به منظور پایش عملکرد پانکراس و تشخيص و پيگيري سير باليني پانكراتيت از سایر علل بیماری های حاد ناحیه شکمی بکار می رود.

روش مرجع:  واکنش آنزیمی مزدوج (Maltotetraose sigma, BMD )

روش ارجح: کالریمتریک-کینتیک

مقادیر طبیعی:

سرم:

تا یک ماهگی                                                         0-6 U/L      

                                              1-17 U/L       1تا 6 ماهگی

6 تا 12 ماهگی                                                    6-44 U/L     

1 تا 3 سالگی                                                    8-79 U/L       

4 تا 17 سالگی                                                   21-110 U/L     

18 سال و بالاتر 26-102 U/L   

ادرار:

 ادرار 2 ساعته:      3-26 U/hour

مقادیر مرجع برای ادرار رندم تعیین نشده است.

تفسیر: 

در پانکراتیت حاد، افزایش گذرا در فعالیت آمیلاز سرم در عرض 2 تا 12 ساعت بعد از شروع اتفاق می افتد و معمولا  بعد از  گذشت روز سوم یا چهارم به حالت عادی برمی گردد. 4 تا 6 برابر محدوده مرجع افزایش فعالیت آنزیم در 12 تا 72 ساعت ابتدایی معمول است. مقادیر افزایش فعالیت آنزیم سرم با شدت اختلال پانکراس مرتبط نیست. از آنجایی که چندین ارگان این آنزیم را تولید می کنند، بنابراین این آنزیم یک شاخص ویژه برای عملکرد پانکراس نمی باشد. افزایش میزان آنزیم ممکن است در تعدادی از فرآیندهای بیماری غیر پانکراتیک از جمله اوریون، انسداد مجرای بزاقی، حاملگی خارج رحمی، و انسداد و انفارکتوس روده دیده شود.

عوامل مداخله گر: داروهای ذیل می توانند در نتایج آزمایش تداخل ایجاد کنند.

افزایش دهنده ها: اسيدآمينوساليسيليك، آسپرين، آزاتيوپرين، كورتيكواستروئيدها، دگزامتازون، اتيل الكل، گلوكوكورتيكوئيدها، مواد حاجب يد دار، ديورتيك هاي لوپ مانند فوروزمايد، متيل دوپا، ضد دردهاي مخدر، قرصهای ضد بارداری ، پردنيزون

کاهش دهنده ها: محلول هاي دكستروز وريدي، ليپمي سرم، سيترات ها، اگزالات ها، گلوكز

توضیحات:

• در پانکراتیک حاد همراه با هیپرلیپیدمیا فعالیت آمیلاز سرم ممکن است به صورت کاذب نرمال باشد.
•  با تهیه رقت سریالی از سرم و یا اولترا سانتریفیوژ می توان میزان واقعی آمیلاز را تعیین کرد.
• نتایج آمیلاز سرم ممکن است در بیماران با ماکروآمیلاز (مولکول آمیلاز با وزن مولکولی بالا) بالا باشد.
• اندازه بزرگ ماکروآمیلاز مانع از دفع آن در ادرار می شود. در نتیجه آمیلاز سرم به طور معمول بالا است. این آمیلاز بالا برای پانکراتیت تشخیصی نیست. با اندازه گیری لیپاز سرم و آمیلاز ادرار، می توان پی به حضور یا عدم حضور ماکروآمیلاز برد.

منابع :

1. Soldin SJ: Pediatric Reference Ranges, AACC Press, Washington DC, Second edition. 1997

2. Tietz Textbook of Clinical Chemistry. Edited by CA Burtis, ER Ashwood. WB Saunders Company, Philadelphia, 1999

3. Swaroop VS, Chari ST, Clain JE: Acute pancreatitis, JAMA 2004;291:2865-2868

4. Munn SR, Engen DE, Barr D, et al: Differential diagnosis of hypo-amylasuria in pancreas allograft recipients with urinary exocrine drainage. Transplantation 1990;49:359-362

5. Klassen DK, Hoen-Saric EW, Weir MR, et al: Isolated pancreas rejection in combined kidney pancreas transplantation. Transplantation 1996;61:974-977

6. Benedetti E, Najaran JS, Gruessener AC, et al: Correlation between cystoscopic biopsy results and hypoamylasuria in bladder-drained pancreas transplants. Surgery 1995;118:864-872