نام اختصاری: Cu⁺²

سایر نام ها: مس

بخش مورد انجام : بیوشیمی

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم، پلاسما (EDTA دار)، اریتروسیت، بیوپسی کبد، مو، ادرار

حجم نمونه مورد نیاز: 0.8 mL

شرایط نمونه گیری:

1. سرم: بعد از نمونه گیری 30 دقیقه صبر می کنیم تا نمونه لخته گردد. سپس لخته را سانتریفیوژ کرده تا سرم از فراکسیون سلولی جدا گردد. جمع آوری سرم در ظرف عاری از فلز و نگهداری در ویال پلاستیکی
2. پلاسما: جداسازی سریع پلاسما و نگهداری در ویال پلاستیکی
3. اریتروسیت: خون کامل (هپارینه)، جداسازی سریع گلبول های قرمز و شستشوی آن در سالین.
4. ادرار 24 ساعته: جمع آوری در ظروف پلاستیکی یا شیشه ای اسیدواش، اسیدی کردن تا PH:2 با اسید کلریدریک و نگهداری به مدت 11 روز در دمای اتاق.
5. کبد: بیوپسی سوزنی       

6. مو: بریدن مو نزدیک جمجمه به طول 5-2 سانتیمتر، شستشو در محلول استن و حل کردن در اسید نیتریک خالص(Ultra pure)

ملاحظات نمونه گیری:

1. حتماً باید از لوله های شیشه ای عاری از  عناصر کمیاب ترجیحاً از ویال های پلاستیکی پلی پروفیلن استفاده گردد.
2.  برای انتقال نمونه از پیپت های شیشه ای استفاده نشود.

شرایط نگهداری نمونه: نمونه در C^◦ 4 و در C^◦20-  به مدت 14 روز پایدار است.

موارد عدم پذیرش نمونه: نمونه ایکتریک شدید مورد قبول نمی باشد.

کاربردهای بالینی: 

1. کمک به تشخیص بیماری ویلسون، هپاتیت مزمن فعال شده و یا تماس محیطی

2. غربالگری نوزادان با سابقه فامیلی بیماری ویلسون، سیروز صفراوی اولیه و کولانژیت اسکلروزه اولیه

روش متداول: اسپکتروفتومتری جذب اتمی

سایر روشها: کالریمتریک، فلورسانس اشعه X

مقادیر طبیعی:

تا 6 ماهگی:                 20 - 70 µg/dl

6ماه تا 6 سال:    90 - 190 µg/dl

6 سال تا 12 سال: 80 - 160 µg/dl

بزرگسالان:

مردان: 70 - 140 µg/dl

زنان: 80 - 155 µg/dl 

تفسیر: مس سرم در بیماری ویلسون همراه با سایر علائم بالینی، پایین تر از محدوده طبیعی است. استفاده بیش از حد کرم پروتز حاوی روی می تواند منجر به کمبود مس در خون (hypocupremia) شود. غلظت های سرم بالاتر از محدوده نرمال در سیروز صفراوی اولیه و کولانژیت (التهاب مجاری صفراوی) اسکلروزان اولیه همراه با سایر علائم بالینی مشاهده می شود.

افزایش سطح: لوسمی،هموکروماتوز، سیروزصفراوی، تب تیفوئید، بیماری هوجکین، پلاگر، سل ریوی، آنمی آیلاستیک و مگالوبلاستیک، تالاسمی های ماژور و مینور، آرتریت روماتوئید، لوپوس سیستمیک

کاهش سطح: بیماری ویلسون، اسپرو، سندرم نفروتیک ، سندرم منکز، سوختگی ها

عوامل مداخله گر: غلظت های بالای گادولینیوم، ید و باریم در نتیجه آزمایش اختلال ایجاد می کند.

قرص های ضد بارداری خوراکی ، استروژن ها، فنی توئین، کاربامازپین و فنوباربیتال منجر به افزایش سطح مس می شود.

توضیحات:

• اندازه گیری مس در ادرار برای تشخیص و پیگیری درمان در بیماری ویلسون مفید است.
• به علت آلودگی با عوامل خارجی و فاکتورهای دیگر اندازه گیری مس مو واقعی نیست.

منابع:

1. McCullough AJ, Fleming CR, Thistle JL, et al: Diagnosis of Wilson's disease presenting as fulminant hepatic failure. Gastroenterology 1983;84:161-167

2. Wiesner RH, LaRusso NF, Ludwig J, Dickson ER: Comparison of the clinicopathologic features of primary sclerosing cholangitis and primary biliary cirrhosis. Gastroenterology 1985;88:108-114

3. Spain RI, Leist TP, De Sousa EA. When metals compete: a case of copper-deficiency myeloneuropathy and anemia. Nat Clin Pract Neurol 2009 Feb;5(2):106-111

4. Kale, SG, Holmes CS, Goldstein DS, et al: Neonatal Diagnosis and Treatment of Menkes Disease. N Engl J Med 2008 Feb 7;358(6):605-614

5. Nations SP, Boyer PJ, Love LA, et al: Denture cream: An unusual source of excess zinc, leading to hypocupremia and neurologic disease. Neurology 2008;71;639-643

6. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير