نام اختصاری: WBC Count&Diff

سایر نام ها: شمارش گلبول های سفید و شمارش افتراقی، مرفولوژی گلبول های سفید،شمارش لکوسیت و دیفرنسیال

Peripheral Blood: Differential Leukocyte Count, Leukoyte Differential Count

نوع نمونه قابل اندازه گیری: خون کامل EDTA دار

حجم نمونه مورد نیاز: همراه با نمونه CBC گرفته شود.

شرایط نمونه گیری:

1. نیازی به ناشتایی نمی باشد.
2. تهیه لام از روی خون وریدی مستقیما و بلافاصله پس از نمونه گیری صورت می گیرد.

ملاحظات نمونه گیری: همانند CBC

موارد عدم پذیرش نمونه:

ü      لخته بودن یا همولیز نمونه

ü       استفاده از لوله نامناسب

ü       رقیق شدن نمونه

ü      استفاده از ویال های حاوی ضد انعقاد نا مناسب نظیر هپارین یا سیترات سدیم

ü      نمونه های بدون برچسب یا با برچسب اشتباه

شرایط نگهداری: نمونه ها حداکثر ظرف مدت چهار ساعت پس از نمونه گیری و نگهداری در دمای اتاق قابل انجام است. در صورتیکه در دمای 4 درجه سانتی گراد نگهداری گردند، حداکثر به مدت 24 ساعت انجام آزمایش امکان پذیر است. گروه خون باید بلافاصله پس از خونگیری تهیه شود.

اطلاعات تکمیلی:

در دهه گذشته تلاش زیادی برای تعیین محدوده مرجع شمارش افتراقی گلبول­های سفید شده است. متغییرها اغلب اهمیت بالینی ندارند و مرتبط با جنس، نژاد، شرایط فیزیولوژیک و روش آنالیز دارند. سیاه پوستان نسبت به سفیدپوستان تعداد نوتروفیل پایین‏تری دارند. بیشترین متغییر هم در تعداد مطلق و هم نسبی، ناشی از سن می‏باشد. تعداد بالایی گلبول سفید در زمان تولد وجود داشته و لنفوسیت‏ها در دوران کودکی افزایش می‏یابند.

شرایط بالینی احتمالی همراه با اختلالات گلبول سفید:

▪ اجسام دول: عفونت حاد به خصوص پنومونی، مخملک، سرخک، سپتی‏سمی، آنومالی May-Hegglin
▪ آنومالی چدیاک هیگاشی: گرانول­های لیزوزومی غول پیکر، ارثی
▪ آنومالی چدیاک هیگاشی کاذب: موارد کمی از  AML
▪ نوتروفیل‏های هیپرسگمانته: شرایط مگالوبلاستیک مثل کم خونی بدخیم
▪ نوتروفیل‏های هیپوگرانولر: بعضی موارد  CML
▪ وجود باکتری در گرانولوسیت: گونه‏های Ehrlichia
▪ وجود باکتری در منوسیت‏ها و لنفوسیت‏های کوچک: Ehrlichia chaffeensis (ارلیشیوز انسان)
AML : Auer rods ▪
▪ آنومالی Alder-Rielly: موکوپلی ساکاریدوز
▪ آنومالی Pelger – Huët : نوتروفیل‏های تک لوبه و دو لوبه با کروماتین متراکم): فرم مادرزادی، فرم اکتسابی همراه با لوکمی میلوئیدی
▪ انکلوزیون­های بازوفیلیک در نوتروفیل‌شبیه  :Howell – Jolly  ایدز
▪ منوسیت‏ها با فیبریل‏های سیتوپلاسمی دیس ارگانیزه: ایدز

کاربردهای بالینی: شمارش گلبول های سفید و شمارش افتراقیWBCبخشی از بررسی های روتینی  کلیه آزمایشگاهی تشخیص طبی می باشد. این آزمایش به ویژه برای ارزیابی مبتلایان به عفونت، نئوپلاسم، آلرژی یا سرکوب ایمنی مفید است.

روش ها:

1. شمارش دستی گلبول­های سفید از روی اسمیر خون محیطی رنگ شده با رنگهای رومانوفسکی( رایت و گیمسا) . این روش جهت بررسی میکروسکوپی و مستقیم اجزای سلولی خون بکار می رود.
2. آنالیز خودکار تصویر کامپیوتری گلبول­های سفید
3. سیستم جریان مداوم (continuous flow) خودکار یا فلوسیتومتری با استفاده از اندازه‏گیری سیتوشیمی / پراکندگی نور
4. اندازه‏گیری حجم سلول (ایمپدانس / conductivity / پراکندگی نور( 

مقادیر مرجع:

WBC and Differential (Conventional Units)

تفسیر:

افزایش سطح( لکوسیتوز) : عفونت ، نئوپلازی لوسمیک یا اختلالات میلوپرولنواتیو، سایر بدخیمی ها مانند سرطان پیشرفته ریه، تروما، استرس یا خونریزی، نکروز بافتی، التهاب، کم آبی بدن، طوفان تیروئیدی ، مصرف استروئیدها

نوتروفیلی : استرس جسمی یا روحی، عفونت چربی حاد، لوسمی میلوسیتی ، تروما، سندرم کوشینگ، اختلالات التهابی مانند تب روماتیسمی، تیروئیدیت، آرتریت روماتوئید، اختلالات متابولیکی مانند کتواسیدوز، نقرس، آکلامیسی

لنفوسیتوز : عفونت مزمن باکتریال، عفونت ویروسی مانند اوریون و سرخجه، لوسمی لنفوسیتی، مولتیپل مایلوما، منونوکلئوز عفونی ، اشعه هپاتیت عفونی

منوسیتوز : بیماری التهابی مزمن، عفونت های ویروسی مانند منونوکلئوز عفونی، سل، کولیت اولسراتیو مزمن، انگل ها مانند مالاریا

ائوزینوفیلی : عفونت های انگلی، واکنش های الرژیک، اگزما، لوسمی، بیماری خود ایمن

بازوفیلی : بیماری های میلوپرولیفراتیو مانند میلوفیبروز و پلی سیتمی، لوسمی

کاهش سطح (لکوپنی) : مسمومیت دارویی ( شیمی درمانی سیتوتوکسیک و ...) ، نارسایی مغز استخوان ، عفونت شدید، کمبودهای رژیم غذایی، آپلازی مادرزادی مغز استخوان، بیماری خود ایمن، هیپراسپلنیسم.

 نوتروپنی : آنمی اپلاستیک، کمبود رژیم غذایی، عفونت شدید باکتریال، عفونت های ویروسی مانند هپاتیت، انفلونزا، سرخک، پرتودرمانی، بیماری آدیسون، دارو درمانی مانند داروهای شیمی درمانی.

لنفوپنی : لوسمی، سپسیس، بیماری نقص ایمنی، لوپوس اریتماتوز، مراحل آخر AIDS دارودرمانی (آدرنوکورتیکواستروئیدها و آنتی نئوپلاستیک ها) ، پرتودرمانی.

منوسیتوپنی: دارودرمانی (پردنیزون).

ائوزینوپنی: افزایش تولید آدرنوکورتیکواستروئیدها.

بازوپنی : واکنش های حاد آلرژیک، هیپرتیروئیدی، واکنش های استرس زا.

محدودیت ها و عوامل مداخله گر:

• به علت نمونه‏گیری، تغییرات آماری زیادی وجود دارد، به خصوص هنگامی که تعداد کمی سلول غیرطبیعی وجود داشته و 100 سلول به صورت دستی شمرده شود. تغییرات روز به روز هم باید موردنظر قرار گیرند. 

افزایش دهنده ها:غذا خوردن، فعالیت فیزیکی و استرس، ماه آخر بارداری و زایمان، طحال برداری، آدرنالین، آلوپورینول، آسپرین، کلروفرم، اپی نفرین، هپارین، کینین، استروئیدها، تریامترن (دیرنیم).

کاهش دهنده ها: آنتی بیوتیک ها، ضد تشنج ها، آنتی هیستامین ها، آنتی متابولیت ها، داروهای ضد تیروئید، آرسینکالها، باربیتورات ها، داروهای شیمی درمانی، دیورتیک ها، سولفونامیدها.

توضیحات:

• شمارش WBC هنگام صبح در پایین ترین سطح و اواخر بعداز ظهر در بالاترین سطح خود قرار دارد.
•  شمارش WBC وابسته به سن است.
• تعداد WBC در کودکان طبیعی تازه متولد شده و نوزادان بیش از بزرگسالان است.
•  در کهنسالان عدم واکنش علیه عفونت به علت فقدان لکوسیتوز  پدیده ای نسبتاً شایع است.در واقع کهنسالان ممکن است با وجود عفونت شدید باکتریال توانایی افزایش WBC را نداشته باشد.

• افزایش تعداد WBC (لکوسیتوز) معمولاً نشانه عفونت، التهاب، نکروز بافت یا نئوپلاسم لوسمیک (سرطان خون) می باشد.
• شمارش مکرر WBC و شمارش افتراقی هردو دارای ارزش تشخیصی و پیش آگهی می باشند. به عنوان مثال افزایش مداوم تعداد گلبول های سفید ممکن است نشانه وخامت فرایند عفونت (مانند آپاندیسیت) باشد.
• کاهش تعداد WBC به حدی پایین تر از دامنه طبیعی می تواند نشانه نارسایی مغز استخوان باشد.

رفرانس:

1. کتاب جامع تست هاي تشخيصي و آزمايشگاهي پاگانا- دکتر مهتاب جعفر آبادي آشتياني و همکاران- نشر جامعه نگر
2. کتاب جامع تجهيزات آزمايشگاهي و فرآورده هاي تشخيصي- دکتر حميد رضا سقا و همکاران- نشر مير
3. کتاب خون شناسی- انعقاد و طب انتقال خون هنری- دیویدسون 2011

4. Jacobs S. D, DeMott R. W, Oxley K. D, Laboratory test handbook, 3 rd,Lexi comp,2004,pp: 1010-1016.

5. Childrens Hospital and clinics of Minnesota:  http://www.childrensmn.org/manuals/lab/Hematology/019036.asp

6.  Babol Razi Pathobiology lab:  http://www.razilab.ir/view_test.aspx?myID=Mjc1